Ազատ գետի ջրամբարի ջուրը հարակից գյուղերի բնակիչներին չի ծառայում։ «Իրատեսի» աղբյուրը հայտնում է, որ ջրամբարի ջուրն առատորեն հոսում է մեր հարևաններին, ու դրա դեմը ոչ ոք չի առնում։

153 երկրների 11 հազար գիտնականներ ստորագրել են փաստաթղթի տակ՝ համաձայն որի մարդկությանն աննկարագրելի տանջանքներ են սպասվում, եթե շտապ քայլեր չձեռնարկվեն՝ ածխաթթու գազի արտանետումները կրճատելու համար: Հետազոտությունը տպագրվել է BioScience գիտական ամսագրում:

Ան­ցյալ դա­րի 90-ա­կան թվա­կան­նե­րին հան­րա­պե­տու­թյու­նում է­ներ­գա­կիր­նե­րի խիստ պա­կա­սու­թյու­նը, ծայ­րա­հեղ սո­ցիալ-տն­տե­սա­կան պայ­ման­նե­րը ծանր ի­րա­վի­ճա­կի մեջ դրե­ցին հան­րա­պե­տու­թյան բնակ­չու­թյա­նը՝ դր­դե­լով հա­մա­տա­րած ծա­ռա­հա­տում­նե­րի։

Վայրի բնության և մշակութային արժեքների պահպանման հիմնադրամի կողմից ներկայացված «Մարդ-արջե կոնֆլիկտի հետազոտմանն ուղղված ծրագիրը միակն է Հայաստանից, որն անցել է EOCA կողմից հայտարարված հեղինակավոր մրցույթի վերջին փուլ։

Ե­րեկ կա­ռա­վա­րու­թյան նիս­տից հե­տո բնա­պահ­պա­նու­թյան նա­խա­րար Է­րիկ Գրի­գո­րյա­նը, անդ­րա­դառ­նա­լով Ա­մուլ­սա­րի խնդ­րին, նշեց, որ բնա­պահ­պա­նու­թյու­նում ե­թե որևէ բան պետք է փոխ­վի, դա պետք է ար­վի օ­րեն­սդ­րու­թյան փո­փո­խու­թյամբ, նա­խա­րա­րու­թյու­նը չի կա­րող գնալ այն­պի­սի քայ­լե­րի, ո­րոնք հա­կա­սում են օ­րենք­նե­րին։ Սրա­նից ել­նե­լով, նա­խա­րա­րից փոր­ձե­ցինք ճշ­տել՝ հնա­րա­վո՞ր է Ա­մուլ­սա­րի հար­ցում օ­րեն­սդ­րու­թյուն փոխ­վի, ին­չը թույլ կտա հան­քը չշա­հա­գոր­ծել։

Օ­րերս Ազ­գա­յին ժո­ղո­վի տա­րած­քա­յին կա­ռա­վար­ման, տե­ղա­կան ինք­նա­կա­ռա­վար­ման, գյու­ղատն­տե­սու­թյան և բնա­պահ­պա­նու­թյան հար­ցե­րի մշ­տա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վում քն­նարկ­վում էր հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­խա­գահ Վա­րազ­դատ Կա­րա­պե­տյա­նի հե­ղի­նա­կած՝ «Սևա­նա լճի է­կո­հա­մա­կար­գի վե­րա­կան­գն­ման, պահ­պան­ման, վե­րար­տադր­ման և օգ­տա­գործ­ման մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի տա­րե­կան ու հա­մա­լիր ծրագ­րե­րը հաս­տա­տե­լու» օ­րեն­քում լրա­ցում կա­տա­րե­լու նա­խա­գի­ծը, որ նա­խա­տե­սում է ար­գե­լել Սևա­նից հա­վե­լյալ ջրա­ռը:

Հա­մոզ­ված ենք, որ Սևա­նա լճի խեղ­ված ճա­կա­տագ­րով խիստ մտա­հոգ­ված մեր հան­րու­թյան ճն­շող մե­ծա­մաս­նու­թյու­նը տա­րի­ներ շա­րու­նակ ան­համ­բե­րու­թյամբ էր սպա­սում մեր երկ­րի նոր, ի­րա­վա­կան և ար­դար կա­ռա­վա­րու­թյան «հայտ­նու­թյա­նը», ի­րա­վամբ հույս տա­ծե­լով, որ ա­ռա­ջին իսկ պա­հից կա­ռա­վա­րու­թյունն ան­հա­պաղ կլծ­վի լր­ջո­րեն խա­թար­ված, իր գու­ցե և ան­բու­ժե­լի է­կո­հա­մա­կար­գով ար­դեն իսկ մահ­վան եզ­րին հա­սած, եր­կար տա­րի­ներ փր­կու­թյան սպա­սած լճի շատ դժ­վա­րին խն­դիր­նե­րի լուծ­ման ա­ռա­քի­նի գոր­ծին։

«Գույ­նե­րի խոր­հր­դա­կար­գում սևը Ճա­պո­նիա­յում հա­մար­վում է ու­րա­խու­թյուն, ա­մե­րի­կյան հնդ­կա­ցի­նե­րի հա­մար՝ գի­շեր, օր­վա կար­միր գույ­նի հա­մադ­րու­թյուն, բուդ­դիզ­մում՝ կա­պանք­ներ, չի­նա­ցի­նե­րի հա­մար՝ հյու­սիս, մինչ ձմեռ, քրիս­տո­նյա­նե­րի հա­մար՝ վիշտ, ժխ­տում, ե­գիպ­տա­ցի­նե­րի հա­մար՝ վե­րած­նունդ, պտ­ղա­բե­րու­թյուն, հրեա­նե­րի հա­մար՝ հաս­կա­ցո­ղու­թյուն, ար­քա­յու­թյուն, հն­դիկ­նե­րի հա­մար` զգա­յա­կան և դե­պի վեր ուղղ­ված շար­ժում, ժա­մա­նակ, մա­յա­նե­րի հա­մար՝ թշ­նա­մու մահ, իս­լա­մում՝ հա­տու­ցում»։

Ռու­սաս­տա­նյան հա­սա­րա­կու­թյան ու հատ­կա­պես նրա ռու­սա­կան հատ­վա­ծի գլ­խա­վոր մտա­հո­գու­թյուն­նե­րից մե­կը, ան­շուշտ, երկ­րի ժո­ղովր­դագ­րա­կան ի­րա­վի­ճակն է: Բնակ­չու­թյան աճ չկա, ըն­դար­ձակ տա­րա­ծու­թյուն­ներ պար­զա­պես ան­մար­դաբ­նակ են, և լա­վա­տե­սու­թյուն չի նկատ­վում: Խն­դիրն ի­հար­կե այն­քան ա­ղե­տա­լի չէ, որ­քան Հա­յաս­տա­նում: Թեև հու­սադ­րող է, որ մեր երկ­րում խրո­նիկ ան­տար­բե­րու­թյու­նը տե­ղիք է տվել, և պա­տաս­խա­նա­տու մար­դիկ սկ­սել են մտա­ծել բնակ­չու­թյան քա­նա­կի ա­վե­լաց­ման մա­սին:

«Գորշ արջն (Ursus arctos) ընդգրկված է ՀՀ կենդանիների կարմիր գրքում և ներկայումս տեսակն ընդգրկված է նաև ԲՊՄՄ Կարմիր ցուցակում (ver. 3.1) «Least Concern» կարգավիճակով: