Ինձ կողոպտեցին աշնան մի տաք օր ելուզակները՝ ծանոթ ու դրսեկ, նրանց հետ էին եւ ներսում ծլած, կամավորական գողեր ու գյադեք,- քրթմնջում էին, բարբաջում անհերթ դավահունչ տոնով, ժարգոնով տխեղծ, գուժկան դաջվածքներ կային դիմազուրկ նրանց դեմքերին:-

Ո՞վ է տալու պատասխանը այս դատարկվող չգոյության, անտանելի այս դառնության, ուղեղ լլկող խաբեության, կեղեքումի ճիրաններում այս տառապյալ անհուսության․․․

1920 թ. Մարտի 22-26-ն ընկած ժամանակահատվածում սկսվեց Շուշի քաղաքի հայ ազգաբնակչության կոտորած, տեղահանություն, գույքի և անձնական ունեցվածքի ոչնչացում և թալան իրագործված Թուրքիայի Հանրապետության բանակի, նրա կողմից աջակցություն ստացող Արցախում բնակվող թուրքերի (թաթարների) և քրդական առանձին խմբավորումների կողմից։

Մի թեմայի անդրադառնամ, որի մասում լռում են բոլորը. Արտաքուստ անմեղ այս թեման երկկողմանի ական է` դրված պետության ու անհատի տակ. թեման կրթականն է, բայց յուրահատուկ կրթական թեմա է. Ամեն տարի կառավարությունը ֆինանսավորում է մի խումբ փայլուն «ուղեղների» ուսման վարձը արտասահմանում սովորելու համար. ֆինանսավորելը ո՞րն է. հարկատուի հաշվին է ֆինանսավորում:

Անգնահատելի, լայն ու ընդգրկուն է հզոր հայագետ, լեզվաբան, գրականագետ, բանահավաք, փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս, ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ Մանուկ Աբեղյանի գրական, հասարակական, մանկավարժական և գիտական գործունեությունը: Նա ամբողջ կյանքը նվիրել է գիտությանը` հարազատ ժողովրդի ազատության, ազգային գիտակցության արթնացման, լուսավորության ու առաջադիմության գործին, նրա լավագույն իղձերի իրականացմանը:

Վառվեց քրիստոնեական խարույկը, ջահը բոցավառվեց Արարատ լեռան վրա։ Վանա լճին մերձակա մի վայրում ծնվեց բանաստեղծը։

90 թվականի հունիսն էր։ Ղարաբաղյան շարժումն անկասելի էր, և հանրապետությունը ջրի կաթսայի պես եռում էր՝ ցույցեր, հանրահավաքներ, գործադուլներ․․․

Գալուստ Գյուլբենկյանը աստվածավախ եւ ավանդապաշտ մարդ էր: Նրա համար մայրենի լեզուն ամենագեղեցիկն էր եւ նախընտրելին:

«Մանուկ Աբեղյան: Ի՞նչ էր մեզ համար նա. հայկական ավանդությունների մարմնացում, գիտնական` բառիս ամենախորին իմաստով, անվախ, աննախապաշար, անկեղծ, վառ հայրենասեր` լի հավատով հայ ժողովրդի լավագույն ապագայի հանդեպ, սկզբունքի մարդ` մեր ապառաժների պես կայուն, մտքի և կամքի, աշխատանքի և գործի հսկա, պատկառելի ուսուցիչ, սերունդների անձնվեր դաստիարակիչ:

ՈՒ՞մ անվան կողքին սիրով տաքանալ հիմա, մենության ու թախծի որջում, որ ձգվում է սառն ու անծայրորեն՝ նեանդերթալյան անձավի նման…