«Մարդ էր իր ամեն բանով»
Մահվան իրողությունից մտքերս ցաքուցրիվ են, հուշերս` դրվագային, խոսքս էլ լինելու է անավարտ…
Մենք մեկմեկու հետ մշտապես «դուք»-ով ենք խոսել, և դա ձևական չէր, դա ճշտիվ արտահայտում էր փոխադարձ հարգանքի վրա հիմնված մեր հարաբերությունները: Այո, ընկերներ չէինք, բայց բարեկամներ էինք ու համախոհներ:
Ծանոթացել էինք 2012-ին: Գրքերիցս մեկը պիտի թարգմանվեր թուրքերեն, բոլոր թարգմանիչները հրաժարվեցին, իսկ ինքը` ծանոթանալով բնույթին, մեծ ուրախությամբ ու պատրաստակամորեն հանձն առավ: Սարգիս Հացպանյանը, որին մինչ այդ ճանաչում էի որպես հասարակական, քաղաքական գործչի, ինձ զարմացրեց իր ահռելի գիտելիքներով, ժայթքուն եռանդով ու բարեխղճությամբ: Երբ թարգմանությունը պիտի ուղարկվեր տպարան, վերջին պահին վերնագրում մի բառ իրեն չբավարարեց: Զանգահարեց երեք-չորս հոգու ու բառը ճշտեց: Նկատեցի, որ, որպես թարգմանիչ, իր անունը չկար, նշել էր երեխաների անունը` Մարիամ Արփի և Նաիրի Արեգ: Հարցրի, պատասխանեց. «Ձեր գիրքը Թուրքիայում մեծ արձագանք կունենա, չեմ ուզում, որ անուն-ազգանվանս պատճառով խնդիրներ ծագեն»: Բանը դրանով չավարտվեց, գրքի լույսընծայումից հետո ծանոթացրեց Ստամբուլի «Բելգե» հրատարակչության տնօրեն Ռագըփ Զարաքոլուի հետ և մեկ ժամից ավելի թարգմանչի դեր կատարեց:
Եվ ես հասկացա, որ նա մարդուն գնահատում է նրա Գործով, նրա գլխավոր չափանիշը այն Գործն էր, որ ուներ ազգային-պետական արժեք: Կարծում եմ, որ այս նշաձողով առաջնորդվելով էր, որ պաշտում էր Արցախյան ազատամարտի իր հրամանատար Լեոնիդ Ազգալդյանին:
Այդպե՛ս սկսվեց մեր բարեկամությունը, որն, ավա՜ղ, կարճ տևեց:
Մի քանի տարի առաջ ասաց, որ երբեք չի ծխել ու չի խմել, քաղց էլ չի զգում, այլ նայում է ժամացույցին ու հասկանում` ինչ-որ բան պիտի ուտի: Երանի՜ այն ժամանակ իմանար, որ հիվանդ է…
Համոզեցի, որ հանդես գա «Իրատեսի» էջերում: Ծանոթացրի գլխավոր խմբագրի հետ, պայման դրեց, թե` գրելու ժամանակ չունեմ, ես կխոսեմ, թող ձեր լրագրողը տեքստի վերածի: Այդպես էլ եղավ, ու ծնվեց մի ամբողջ հոդվածաշար: Թող ինձ ներեն գործընկերներս, բայց կարծում եմ, որ Սարգիս Հացպանյանի այդ հոդվածները ամենածանրակշիռ ու լրջմիտ հրապարակումներն են, որ տպագրվել են թերթում:
Հպարտանում էր Հայաստանի քաղաքացի լինելու փաստով, անձնագիրն էր ցույց տալիս, բայց ապիկար պաշտոնյաների անհանդուրժող, անզիջում, ամբարիշտ քննադատն էր: Ա՛յդ էր պատճառը, որ նրա առջև փակ էին բոլոր պետական դռները: Սակայն նրա ձեռքում էին հազարավոր մարդկանց սրտի ու մտքի բանալիները…
Հրաժեշտի այս խոսքս կուզենայի ավարտել` դիմելով անձամբ իրեն.
-Սարգիս, թույլ տուր առաջին ու վերջին անգամ քեզ դիմել «դու»-ով: Անկասկած, դու դասվելու ես հայոց մտքի ընտրյալների շարքում: Դու ունեիր մարդու գնահատման քո չափանիշը, բայց քո ապրած կյանքով թողեցիր նոր չափանիշներ: Հիշու՞մ ես` ինչ էր ասում Շեքսպիրի Համլետը. «Մարդ էր, Հորացիո, իր ամեն բանով»: Դու էլ մարդ էիր քո ամեն բանով, բայց առաջին հերթին` ազգիդ, պետությանդ ու ճշմարտությանը անմնացորդ նվիրվածությամբ:
Մնա՜ս բարով, հանգչիր խաղաղությամբ…
Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
-
Ասում են… Եթե չլիներ մեր չարամիտ միջամտությունը, ապա հայերի բացարձակ մեծամասնությունը, ըստ Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի, հայտնվելու էր Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո
-
Ասում են… Պարադիգմի կտրուկ փոփոխությունը և անցումը դեպի Եվրամիության հարթակ, մեր կարծիքով, անխուսափելիորեն կապված կլինի ՀՆԱ-ի անկման և հայկական բիզնեսին, տնտեսությանն ու Հայաստանի հասարակ քաղաքացիների կենսամակարդակին լուրջ հարվածների հետ։
-
Ասում են… Դոնալդ Թրամփի գլխավորած հանրապետական վարչակազմի ԱՄՆ-ում իշխանության վերադարձով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո միջազգային գործընթացների Վաշինգտոնի ըմբռնումը նոր հարթություն է ձեռք բերել: Հունվարի 15-ին Սենատում այս հարցի վերաբերյալ նոր պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն շատ խոսուն հայտարարություններ արեց։
-
Ասում են Եթե ինչ-որ մեկը սեփական պատմությունը խեղաթյուրում է թշնամու բարեհաճությանը արժանանալու համար, նա հարգանքի արժանի չէ: Թուրքիան Հայաստանի հավերժական թշնամին է, նրանք հավերժական անեծքի տակ են հայոց կոտորածը կազմակերպելու համար:
-
Ասում են… «Զանգեզուրի միջանցքը» ներկայիս տեսքով մաքուր թուրքական պրոյեկտ է: Այդ միջանցքով Ադրբեջանը ոչնչից ստանալու է տարեկան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտ, իսկ Թուրքիայի առջև բացվելու են Կասպից ծովի դարպասները, և մուտք է գործելու Կենտրոնական Ասիա
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
Տարածաշրջանային
Հայաստանը շարունակում է մնալ տարածաշրջանային տրասպորտային հաղորդակցությունների լուսանցքում
Մինչ Երևանը արդեն երրորդ տարին անընդմեջ քննարկում է Գյումրիում «չոր նավահանգստի» կառուցման նախագիծը, Թբիլիսին իրականացնում է այն՝ առանց ամպագոռգոռ հայտարարությունների:Օրերս Թբիլիսիում բացվեց «չոր նավահանգիստ»՝ լոգիստիկ տերմինալ, որը կարևոր տրանսպորտային հանգույց կդառնա տարածաշրջանի համար՝ ներառյալ Հայաստանը, Թուրքիան, Ադրբեջանը և Ղազախստանը...
