«Ինքնանպատակ պայքարի այս կամ այն ձևից օգտվելը համարում ենք ընդդիմության մանկական հիվանդություն»

Այս շաբաթ Հայաստանի Ազգային ժողովը վավերացրեց Եվրամիության հետ համապարփակ և ընդլայնված համագործակցության համաձայնագիրը: Այն ընդունվեց միաձայն՝ 95 կողմ, դեմ ու ձեռնպահ չկար: Այս ծավալուն փաստաթղթի մասին շատ է խոսվել, այն համարվել է պատմական ու շրջադարձային, սակայն ամրագրված դրույթներն ու պահանջները մեր իրականությունում միս ու արյուն կստանա՞ն, թե՞ ոչ: «Ծառուկյան» խմբակցության անդամ ՆԱԻՐԱ ԶՈՀՐԱԲՅԱՆԻ հետ զրուցեցինք այս թեմայի շուրջ:

-Տիկին Զոհրաբյան, Ձեր ելույթներում մշտապես շեշտում եք, որ իշխանությունների քաղաքական կամքի պարագայում է հնարավոր համաձայնագրի կետերի իրագործումը: Իշխանության քաղաքական կամքի նշանները տեսանելի՞ են Ձեզ:
-Անկեղծ կասեմ, այս պահին՝ ոչ: Բայց մի բան շատ լավ հասկանում եմ և հույս ունեմ, որ Հայաստանի իշխանությունները ևս գիտակցում են` կառավարման այս մեթոդներով, խաղի այս կանոններով, մոնոպոլացված տնտեսությամբ, դատական համակարգում առկա կոռուպցիոն ճահճով երկիրը գնում է վերջնական փակուղի: Չեմ ցանկանում գույժ հնչեցնել, բայց պետք է հասկանալ, որ լրջագույն մարտահրավերներով հասել ենք կարմիր գծին, այսպես ասած, անդառնալիության կետին, երբ կան մեծ արտագաղթ, գործազրկության, աղքատության բարձր մակարդակ: Պաշտոնական վիճակագրությունն է փաստում, որ Հայաստանում երեքից մեկն աղքատ է: Հայաստանն այն եզակի երկրներից է, որտեղ կան աշխատող աղքատներ, այսինքն՝ ստանում են աշխատավարձ, որպես աղքատ` վիճակագրական ցուցակում ներառված չեն, բայց 55-70 հազար դրամ ստացող մարդը չի կարող աղքատ չլինել: «Աշխատող աղքատ» եզրույթը մեր երկրի պարագայում միանշանակ կիրառելի է: Հիմա, եթե ուզում ենք Հայաստանը գլորել անդունդը, որտեղից մեզ ոչ ոք չի փրկի, շարունակենք այս քաղաքականությունը։ Երբ Կարեն Կարապետյանը վարչապետ դարձավ, ես պատահական չտվեցի հարցը` պատրա՞ստ է կտրելու այն ճյուղը, որի վրա նստած է: Սակայն նա հստակ պատասխան չտվեց: Որքան էլ ցավոտ լինի, իշխանությունը պետք է գնա այդ ճյուղը կտրելու ճանապարհով: Այս պահին ես նման քաղաքական կամք չեմ տեսնում, որքան էլ իմ այս ձևակերպումը ցնցակաթվածի մեջ է գցում իշխանության որոշ ներկայացուցիչների: Իշխանությունը պետք է գնա տնտեսական մոնոպոլիաների ջախջախման, տնտեսական հավասար մրցակցային պայմանների ստեղծման, դատական համակարգի կոռուպցիան վերացնելու ճանապարհով: Կոռուպցիոն ուղղահայաց բուրգը՝ «ես քեզ, դու ինձ» սխեման, որ կոռոզիայի է ենթարկել ողջ իշխանական համակարգը, պետք է վերացնել, սա նշանակում է կոտրել սեփական ողնաշարը: Իշխանությունը կգնա՞ այս քայլին, թե՞ ոչ: Այս պահին ես թերահավատ եմ: Քանիցս ասել եմ` թող ես լինեմ մեր երկրի վերջին հոռետեսը, որը չի հավատում, թե իշխանությունը կգնա սեփական ողնաշարը կոտրելու ճանապարհով: Իսկ ԵՄ համաձայնագրով առաջարկվող փոփոխություններն առաջարկում են հենց այդ ողնաշարի կոտրում:
-Եթե իշխանությունը մտադիր չէ որակական փոփոխություններ կատարելու, անկախ հանգամանքից, թե որքան պատմական ու բեկումնային են որակում ԵՄ համաձայնագիրը, դա առ ոչի՞նչ է:
-Այս համաձայնագիրը կարող էր և չլինել, բայց իշխանությունը գնար բարեփոխումների ճանապարհով: Այս համաձայնագիրը չէ, որ մեզ բարեփոխումներ անելու իրավունք է տալիս: Համակարգային լրջագույն, շատ դեպքերում վիրահատական փոփոխությունների պահանջը կա, անկախ այն բանից, համաձայնագիրը վաղը կստորագրվի՞, թե՞ ոչ:
-Այս ծավալուն փաստաթղթին, ինչպես նշեցիք, անգամ խորհրդարանում քչերն են ծանոթ: Փաստորեն, միաձայն ընդունված փաստաթղթում եղածից տեղյակ են հաշված թվով պատգամավորնե՞ր: Եթե չգիտեն, ինչպե՞ս են այդ ամենը մատուցելու հանրությանը, որպես դարակազմիկ փաստաթուղթ:
-Չեմ կարծում, թե Հայաստանի բոլոր քաղաքացիներն այդ ծավալուն փաստաթուղթը պետք է կարդան: Ինչ վերաբերում է պատգամավորներին, ճիշտ կլիներ, որ ջանք գործադրեին ու այն կարդային: Ես ոչ բնապահպան եմ, ոչ տրանսպորտի մասնագետ, բայց ողջ փաթեթը կարդացել եմ, քանի որ այն բարեփոխումների մի մեծ քաղաքականություն է, չես կարող մեկը կարդալ, մյուսը բաց թողնել: Այդուամենայնիվ, հույս ունեմ, որ գոնե այն խոսնակները, որոնք շփվելու են հանրության հետ, ներկայացնելու են այս փաթեթը, իրազեկ են դրան ամբողջությամբ:
-Վստա՞հ եք, որ փաթեթում չկան այնպիսի կետեր, խութեր, որոնք հանրության դիմադրությանը կարժանանան:
-Փաստաթուղթը դոգմա չէ, և հնարավոր է, որ այս կամ այն օրենքի քննարկման փուլում տեսնենք ինչ-որ վիճարկելի, խնդրահարույց, ռիսկային խնդիրներ, որոնք կհանվեն նախագծից: Հասկանում եմ նաև մեր գործընկերների մտահոգությունները, ինքս փակ քննարկումներ եմ ունեցել ԵՄ տարբեր պաշտոնյաների հետ և նշել եմ, որ ունենք մեր արժեհամակարգը, ազգային մենթալիտետը (այս բառը չեմ սիրում, որովհետև ինձ համար ազգային մենթալիտետ չի կարող լինել կնոջը ծեծելը): Շատ զգայուն է եկեղեցու խնդիրը, վտանգավոր են աղանդները: Այս հարցերում Հայաստանի վերաբերմունքը շատ առանձնահատուկ է, և դա եվրոպացի պաշտոնյաները միանշանակ ընդունել են՝ ասելով, թե հարգանքով են վերաբերվում այն խնդիրներին, որոնք մեր արժեհամակարգն են կազմում:
-Համաձայնագրով ամրագրված բարեփոխումների իրականացման գործում ընդդիմությանը դեր վերապահվա՞ծ է:
-Ցավոք, այսօր ընդդիմադիր պատգամավորների թիվը բավարար չէ խորհրդարանում նախագծեր անցկացնելու համար: Ցանկացած նախագիծ, որ ընդդիմադիր հատվածն է ներկայացնում, մերժվում է: Բայց արդեն այս շաբաթ, խորհրդարանական համակարգին անցնելով, հնարավորություն է ընձեռվում քննիչ հանձնաժողովներ ստեղծելու: Սա նշանակում է, որ հանրային ցանկացած մտահոգություն, խնդիր քննարկելու համար ստեղծվելու է հանձնաժողով: Այս համակարգում մենք կարող ենք նաև որևէ նախարարի անվստահություն հայտնելու հարցով դիմել վարչապետին: Չնայած այս փոփոխություններն իրավիճակի ամբողջական լուծում չեն խոստանում, բայց երկրում մթնոլորտ փոխելու համար խորհրդարանական ընդդիմությանը տրվել են որոշակի լծակներ:
-Այս համակարգի պայմաններում խորհրդարանական ընդդիմությունը կարո՞ղ է հասնել իշխանափոխության:
-Ոչ, որովհետև կայուն մեծամասնության թեզը, որն ամրագրվեց Սահմանադրությամբ, կտրում է ընդդիմության թևերը ոչ միայն բարեփոխումների մասին բարձրաձայնելու, այլև լիարժեք գործիքակազմ չունենալու պատճառով: Բայց այն լծակները, որ նոր համակարգում տրված են ընդդիմությանը, «Ծառուկյան» դաշինքն անպայման կօգտագործի:
-Խորհրդարանու՞մ եք տեսնում ձեր պայքարը, թե՞ նաև փողոցում:
-Ինձ համար ընդունելի է պայքարի ցանկացած օրինական ձև, այլ հարց է, թե այս փուլում պայքարի որ ձևն է առավել օպտիմալ կամ արդյունավետ: Եթե այս փուլում խորհրդարանում պայքարի մեխանիզմներն առավել արդյունավետ են, քան դրսում, որովհետև հանրությունն ակտիվ չի արձագանքում փողոցի պայքարին, ուրեմն պետք է ընտրել պայքարի խորհրդարանական լծակները: Որ պահին կտեսնենք, որ խորհրդարանից դուրս պայքարը կլինի շատ ավելի արդյունավետ, կբերի իսկապես փոփոխությունների, ոչ թե միայն աղմուկի, բնականաբար կընտրենք այդ տարբերակը: Մենք երբեք չենք ասել, որ փողոցում պայքարելու ձևը մեզ համար միանգամայն մերժելի է: Ոչ: Ցանկացած ժամանակահատվածում պետք է ելնել «ռեալ պոլիտիկից», հաշվի առնելով, թե տվյալ ժամանակահատվածում խնդիրներ բարձրացնելու որ ձևն է առավել օպտիմալ: Ինքնանպատակ պայքարի այս կամ այն ձևից օգտվելը համարում ենք ընդդիմության մանկական հիվանդություն: Պետք է պայքարի տվյալ ժամանակահատվածի համար ճիշտ մարտավարություն մշակել:
-Հայաստանյան ընդդիմության անհաջողություններն ու ձախողումները ոչ ճիշտ քաղաքականության հետևա՞նք են:
-Չէի որակի որպես ձախողումներ, պարզապես ժամանակի հետ շատ ավելի ճիշտ ես գնահատում, թե տվյալ փուլի համար քո արսենալի որ գործիքներն են առավել արդյունավետ: Կրկնում եմ, մեզ համար երբեք մերժելի չի եղել փողոցի պայքարը: Դուք նաև տեսել եք, թե որքան ժողովուրդ կարող են փողոց բերել ԲՀԿ-ն և Գագիկ Ծառուկյանը: Պարզապես այսօր կարծում ենք, որ 31 պատգամավոր ունեցող խմբակցության համար այս փուլում խորհրդարանի հարթակն օգտագործելն ավելի նպատակահարմար է: Վաղն ինչ որոշում կկայացնենք, կերևա վաղը:

Զրույցը՝
Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ