Վայրի բնության և մշակութային արժեքների պահպանման հիմնադրամի կողմից ներկայացված «Մարդ-արջե կոնֆլիկտի հետազոտմանն ուղղված ծրագիրը միակն է Հայաստանից, որն անցել է EOCA կողմից հայտարարված հեղինակավոր մրցույթի վերջին փուլ։

Ե­րեկ կա­ռա­վա­րու­թյան նիս­տից հե­տո բնա­պահ­պա­նու­թյան նա­խա­րար Է­րիկ Գրի­գո­րյա­նը, անդ­րա­դառ­նա­լով Ա­մուլ­սա­րի խնդ­րին, նշեց, որ բնա­պահ­պա­նու­թյու­նում ե­թե որևէ բան պետք է փոխ­վի, դա պետք է ար­վի օ­րեն­սդ­րու­թյան փո­փո­խու­թյամբ, նա­խա­րա­րու­թյու­նը չի կա­րող գնալ այն­պի­սի քայ­լե­րի, ո­րոնք հա­կա­սում են օ­րենք­նե­րին։ Սրա­նից ել­նե­լով, նա­խա­րա­րից փոր­ձե­ցինք ճշ­տել՝ հնա­րա­վո՞ր է Ա­մուլ­սա­րի հար­ցում օ­րեն­սդ­րու­թյուն փոխ­վի, ին­չը թույլ կտա հան­քը չշա­հա­գոր­ծել։

Օ­րերս Ազ­գա­յին ժո­ղո­վի տա­րած­քա­յին կա­ռա­վար­ման, տե­ղա­կան ինք­նա­կա­ռա­վար­ման, գյու­ղատն­տե­սու­թյան և բնա­պահ­պա­նու­թյան հար­ցե­րի մշ­տա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վում քն­նարկ­վում էր հանձ­նա­ժո­ղո­վի նա­խա­գահ Վա­րազ­դատ Կա­րա­պե­տյա­նի հե­ղի­նա­կած՝ «Սևա­նա լճի է­կո­հա­մա­կար­գի վե­րա­կան­գն­ման, պահ­պան­ման, վե­րար­տադր­ման և օգ­տա­գործ­ման մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի տա­րե­կան ու հա­մա­լիր ծրագ­րե­րը հաս­տա­տե­լու» օ­րեն­քում լրա­ցում կա­տա­րե­լու նա­խա­գի­ծը, որ նա­խա­տե­սում է ար­գե­լել Սևա­նից հա­վե­լյալ ջրա­ռը:

Հա­մոզ­ված ենք, որ Սևա­նա լճի խեղ­ված ճա­կա­տագ­րով խիստ մտա­հոգ­ված մեր հան­րու­թյան ճն­շող մե­ծա­մաս­նու­թյու­նը տա­րի­ներ շա­րու­նակ ան­համ­բե­րու­թյամբ էր սպա­սում մեր երկ­րի նոր, ի­րա­վա­կան և ար­դար կա­ռա­վա­րու­թյան «հայտ­նու­թյա­նը», ի­րա­վամբ հույս տա­ծե­լով, որ ա­ռա­ջին իսկ պա­հից կա­ռա­վա­րու­թյունն ան­հա­պաղ կլծ­վի լր­ջո­րեն խա­թար­ված, իր գու­ցե և ան­բու­ժե­լի է­կո­հա­մա­կար­գով ար­դեն իսկ մահ­վան եզ­րին հա­սած, եր­կար տա­րի­ներ փր­կու­թյան սպա­սած լճի շատ դժ­վա­րին խն­դիր­նե­րի լուծ­ման ա­ռա­քի­նի գոր­ծին։

«Գույ­նե­րի խոր­հր­դա­կար­գում սևը Ճա­պո­նիա­յում հա­մար­վում է ու­րա­խու­թյուն, ա­մե­րի­կյան հնդ­կա­ցի­նե­րի հա­մար՝ գի­շեր, օր­վա կար­միր գույ­նի հա­մադ­րու­թյուն, բուդ­դիզ­մում՝ կա­պանք­ներ, չի­նա­ցի­նե­րի հա­մար՝ հյու­սիս, մինչ ձմեռ, քրիս­տո­նյա­նե­րի հա­մար՝ վիշտ, ժխ­տում, ե­գիպ­տա­ցի­նե­րի հա­մար՝ վե­րած­նունդ, պտ­ղա­բե­րու­թյուն, հրեա­նե­րի հա­մար՝ հաս­կա­ցո­ղու­թյուն, ար­քա­յու­թյուն, հն­դիկ­նե­րի հա­մար` զգա­յա­կան և դե­պի վեր ուղղ­ված շար­ժում, ժա­մա­նակ, մա­յա­նե­րի հա­մար՝ թշ­նա­մու մահ, իս­լա­մում՝ հա­տու­ցում»։

Ռու­սաս­տա­նյան հա­սա­րա­կու­թյան ու հատ­կա­պես նրա ռու­սա­կան հատ­վա­ծի գլ­խա­վոր մտա­հո­գու­թյուն­նե­րից մե­կը, ան­շուշտ, երկ­րի ժո­ղովր­դագ­րա­կան ի­րա­վի­ճակն է: Բնակ­չու­թյան աճ չկա, ըն­դար­ձակ տա­րա­ծու­թյուն­ներ պար­զա­պես ան­մար­դաբ­նակ են, և լա­վա­տե­սու­թյուն չի նկատ­վում: Խն­դիրն ի­հար­կե այն­քան ա­ղե­տա­լի չէ, որ­քան Հա­յաս­տա­նում: Թեև հու­սադ­րող է, որ մեր երկ­րում խրո­նիկ ան­տար­բե­րու­թյու­նը տե­ղիք է տվել, և պա­տաս­խա­նա­տու մար­դիկ սկ­սել են մտա­ծել բնակ­չու­թյան քա­նա­կի ա­վե­լաց­ման մա­սին:

«Գորշ արջն (Ursus arctos) ընդգրկված է ՀՀ կենդանիների կարմիր գրքում և ներկայումս տեսակն ընդգրկված է նաև ԲՊՄՄ Կարմիր ցուցակում (ver. 3.1) «Least Concern» կարգավիճակով:

Ա­մուլ­սա­րի մա­սին շատ են գրում ու խո­սում, բայց այս խնդ­րին պետք է մո­տե­նալ նաև մեկ այլ, զուտ տեխ­նի­կա­կան տե­սա­կե­տից ու փոր­ձել հաս­կա­նալ, թե ին­չու է Փա­շի­նյա­նը շա­րու­նա­կում այդ­պի­սի հա­մա­ռու­թյամբ շարժ­վել ժա­ղովր­դի կամ­քին հա­կա­ռակ, ին­չու է մո­ռա­ցել, որ ոչ վաղ ան­ցյա­լում նա լսում էր մարդ­կանց ձայ­նը, կի­սում նրանց մտա­հո­գու­թյուն­նե­րը և, ա­ռանց եր­կմ­տե­լու, պատ­րաստ էր կանգ­նե­լու ժո­ղովր­դի կող­քին:

ՀՀ վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը ս. թ. սեպ­տեմ­բե­րի 9-ի ֆեյս­բու­քյան իր ու­ղիղ հա­ղորդ­ման կամ լայ­վի ըն­թաց­քում հայ­տա­րա­րեց, որ առն­վազն այս պա­հի դրու­թյամբ մենք չու­նենք Ա­մուլ­սա­րի հան­քի շա­հա­գոր­ծումն ար­գե­լե­լու որևէ ի­րա­վա­կան հիմ­նա­վո­րում։

«Փաստը» գրում է. «Սևանա լճի պահպանությունը Հայաստանի համար բնապահպանական և տնտեսական բացառիկ կարևոր հիմնախնդիր է, որի նպատակը լճի բնական ռեժիմի փոփոխության հետևանքով ֆիզիկաաշխարհագրական երևույթների էկոլոգիական հավասարակշռության խախտման վերացումն է։