Բանակի ոգու կոտրում և հասարակության ներքին հանձնման նախապատրաստում

Նիկոլ Փաշինյանը ասում է՝ «մարտունակ բանակ հասկացությունը պետք է փոխել պաշտպանունակ բանակի»:

Ահա՝ պարզ բացատրությամբ․

1. «Մարտունակ բանակ» նշանակում է՝ բանակ, որը պատրաստ է հարձակողական գործողությունների, կարող է կռվել, գրավել, հարձակվել, հաղթել՝ ակտիվ մարտ վարելով։ Այսինքն՝ այն բանակն է, որը կարող է պատերազմել ոչ միայն իր սահմաններում, այլ նաև հակառակորդի տարածքում, եթե հարկ լինի։

2. «Պաշտպանունակ բանակ» նշանակում է՝ բանակ, որը չի պատրաստվում հարձակվել, այլ միայն պաշտպանում է իր տարածքը, իր սահմանները։ Այս մոտեցումը ավելի «պասիվ» է՝ այն չի ենթադրում հարձակման կամ նախաձեռնության իրավունք, այլ միայն՝ պաշտպանություն։

Քաղաքական իմաստով՝ Փաշինյանի այս արտահայտությունը նշանակում է, որ Հայաստանը հրաժարվում է «ռազմավարական հարձակման» գաղափարից ու անցնում է «խաղաղության օրակարգի» դաշտ․ այսինքն՝ բանակը այլևս չի դիտարկվում որպես ուժ՝ հակառակորդի վրա ճնշում գործադրելու կամ տարածք ազատագրելու համար, այլ միայն որպես պաշտպանական մեխանիզմ։

Ռազմական և գաղափարական վտանգն այն է, որ եթե բանակը դառնում է միայն «պաշտպանունակ», ապա այն գործնականում կորցնում է մարտական ոգին, նախաձեռնությունը և պատերազմի ժամանակ դառնում է պարտված կողմ՝ որովհետև ցանկացած պաշտպանություն, առանց հակագրոհի, դատապարտված է պարտության։

Գաղափարական նպատակ՝ ազգի պայքարող ոգուփոխակերպում

Նիկոլ Փաշինյանը փորձում է փոխել հայ ժողովրդի՝ պայքարող, մարտական, ազատագրական մտածողությունը՝ դարձնելով այն «պաշտպանվող», «հարմարվող» և «խաղաղություն մուրացող»։

Այսինքն՝ այն հոգեբանությունը, որը դարեր շարունակ կերտել էր Սարդարապատը, Արցախյան ազատամարտը և ինքնապաշտպանությունը, փոխարինվում է «մենք պատերազմ չենք ուզում, մենք միայն մեր տունը կպահենք, ուրիշ ոչինչ» տրամաբանությամբ։

Դա, փաստորեն, ազգի ռազմական կամքը փափկացնելու ձև է։

Քաղաքական նպատակ՝ միջազգային ընկալումների փոփոխություն

Փաշինյանը արտաքին քաղաքական հարթակներում փորձում է ցույց տալ, որ Հայաստանը այլևս չի դիտարկվում որպես սպառնալիք կամ հարձակվող երկիր, որպեսզի բավարարի արևմտյան և, մասնավորապես, թուրք-ադրբեջանական «խաղաղության» օրակարգը։

Այսինքն՝ նա փորձ է անում միջազգային հանրությանը ներկայացնել, որ Հայաստանը առհավետ հրաժարվել է Արցախից կամ որևէ հարձակողական ռազմավարությունից։

Ռազմական հետևանք՝ նախաձեռնության կորուստ

Ռազմական առումով՝ եթե բանակը կորցնում է «մարտունակության» գաղափարը, ապա նա այլևս չի պատրաստվում հաղթելու, այլ՝ միայն գոյատևելու։

Պաշտպանությունը, առանց հարձակման, ռազմավարության ինքնասպանություն է, որովհետև ցանկացած արդյունավետ պաշտպանություն կառուցվում է հարձակման հնարավորության վրա։

Հոգեբանական նպատակ՝ բանակի և հասարակության կամքի կոտրում

Երբ իշխանությունը մշտապես ասում է՝

«մենք չենք ուզում պատերազմ, մենք միայն պաշտպանվում ենք»,

ժողովուրդը աստիճանաբար սկսում է մտածել, որ պատերազմը միշտ պարտություն է, իսկ պայքարը՝ անիմաստ։

Դա հոգեբանական ապամարտականացում է՝ բանակի ոգու կոտրում և հասարակության ներքին հանձնման նախապատրաստում։

Փաշինյանի արտահայտությունը պարզապես ռազմական տերմինի փոփոխություն չէ․

նա փոխում է ազգի հոգեբանությունը՝ մարտիկից պաշտպանվողի,

և այդպես փորձում է ձևավորել հասարակություն, որը չի պայքարում, այլ միայն հարմարվում է պարտությանը։

Գևորգ Կարապետյան

Մեկնաբանություններ