Տառապանքների մեջ չկա այլ մխիթարություն, քան նրանց «այն աշխարհի» ֆոնի (ֆր. fond - հիմք) վրա վերաբերվես։ Դա է, ըստ էության, միակ ճիշտ տեսանկյունը։ Եթե գոյություն ունի միայն այս աշխարհը, ապա ամեն ինչ, առանց բացառության, անհեթեթություն է` բաժանումը, հիվանդությունները, անմեղների տանջանքները, մահը։ Այդ ամենն իմաստավորվում է անտեսանելի կյանքի օվկիանոսի լույսի տակ, որը ողողում է մեր երկրային կյանքի կղզյակը։

Հիմա իրավունք ունեցողի պես մոտենանք Տիրոջ սուրբ Գերեզմանի դռանը. սկսենք շքամուտքից: Այն շինված է կարմրավուն մարմարից, կամարակապ է ու ոչ այնքան բարձր: Հաղթահասակ մարդիկ պետք է մի փոքր խոնարհվելով մտնեն: Հենց մուտքի վերևում Հարության խորհուրդը կրող մի յուղանկար կա. դա հայերինս է, վրան, ինչպես միշտ, գրված՝ «Հիշատակ ազգիս հայոց», որի առջև վառվում են տասներկու անպաճույճ ու արծաթյա կանթեղներ, իսկ մեջտեղում՝ կարմրապակե մի մեծ կանթեղ, որը, ըստ ոմանց, խորհրդանշում է տասներկու առաքյալներին ու Տիրամորը մեկտեղ, իսկ ըստ ուրիշների՝ առաքելահավասար Գրիգոր Լուսավորչին: Սակայն կարևորը սա չէ, կարևորը փաստացի իրականությունն է

Այդ օրը Սուրբ Հարության տաճարում եկեղեցական տոն էր Հայոց Երուսաղեմի քրիստոնյաներիս համար և, ըստ ընդունված կարգի, մեր միաբանությունը պետք է պատրիարքի, եպիսկոպոսների, վարդապետների ու ժառանգավորաց սաների հետ հանդիսավոր թափորով, խաչով ու խաչվառներով Սուրբ Հարության տաճար գնար: Ասեմ, որ նման դեպքերում հրեա ոստիկանների և զինվորականների երկու խումբ թափորի առջևից ու հետևից գնալով, ապահովում էր մեր երթի անարգել ընթացքը, որովհետև վանքից մինչև Տաճար պետք է շուկայի նեղլիկ փողոցներով ընթանայինք, ուր իրար սեղմված քայլում էին հարյուրավոր ազգերի բազմահազար զբոսաշրջիկներ:

Մի աչքաբաց և գործունյա երիտասարդ Ամերիկա հասնելով բավական լավ գործի մեջ է մտնում և, մեծահարուստ դառնալով, տեր է լինում տասներկու առանձնատների: Երջանիկ ընտանիք է կազմում ու տարիներ հետո, լսելով թե իր մայրը մահամերձ է, շտապում է ու հասնում նրան: Վաճառում է խեղճ կնոջ մի սենյականոց բնակարանը, տան կարասին՝ երկու աթոռ ու մի մահճակալ:

Աթոռ էլ կա, աթոռ էլ։ Աթոռ կա, որ ընդամենը չորսոտնուկ է, աթոռ էլ կա` գահին է հավասար, նայած թե ով է այդ աթոռին նստողը։ ՈՒրեմն աթոռի ու գահի տարբերությունը նստողի ու բազմողի մեծությունից ու զորությունից է կախված։ Ինչպես որ կա թագավորական աթոռ, այդպես էլ ոչ պակաս հայրապետական կամ նվիրապետական աթոռ, որի վրա նստում է տվյալ երկրի կրոնապետը։ Եվ այս աթոռը, քանի որ ի վերուստ է հաստատվում, անխորտակելի է, թեկուզ և պետությունն ընկած լինի։ Դա էլ հնուց եկած ու մեզ հասած ազգային մեծության խորհուրդ է, որ հոգևոր իշխանության խորհրդանիշն է։

Մինչ բուն խոսքին անցնելը, հիշենք, որ Հիսուսի ծննդյան մասին մարգարեություն կար դեռ Նրա ծնունդից 700 տարի առաջ, երբ Եսայի մարգարեն բարբառեց. «Ահա կույսը պիտի հղիանա, և մի Որդի պիտի ծնի, ու Նրան պիտի Էմմանուել կոչեն, որ նշանակում է Աստված մեր մեջ» (Եսայի 7.14):

Պողոս առաքյալի գրած նամակներից Հռոմեացիներին ուղղված նամակը ամենից ծավալուն նամակն է: Ինչպես մնացյալ նամակներն այն ունի տարբեր բաժինններ` ողջույնի շնորհակալության և այլն: Սակայն գլխավոր մասը վարդապետական բաժինն Է, ուր առաքյալը նաև անդրադառնում է մարդու մեղանչական բնությանը և մեղքից ազատվելու մարդկային ինքնուրույն ջանքերի անկարողությանը:

Մարդու կյանքի կարևորագույն արժեքներից մեկը ճշմարտությունն է և այդ ճշմարտության էության ընկալումը: Կան բազմաթիվ ըմբռնումներ ճշմարտության վերաբերյալ: Այդուհանդերձ մարդու համար այս հասկացության վերջնական բացահայտումը միշտ էլ խորհուրդ է մնում. մարդն իր կյանքի ընթացքում միշտ փնտրում է ճշմարտությունը` հասկանալու համար դրա իսկությունը, որը երբեմն արտահայտվում է նրա համար` իբրև հարաբերական հասկացություն, երբեմն բացարձակ հասկացություն:

Աստվածհայտնությունը` միմյանց փոխանցելով ողջույնը. «Քրիստոս ծնաւ եւ յայտնեցաւ, ձեզ եւ մեզ մեծ աւետիս»: Ի լրումն ժամանակի իրականացավ Եսայի մարգարեի խոսքը, թե «Ահա կոյսը պիտի յղիանայ եւ մի որդի պիտի ծնի, եւ Նրան պիտի կոչեն Էմմանուէլ, որ նշանակում է Աստուած մեզ հետ»:

Երեկ տարբեր լրատվամիջոցներում, նաև «ֆեյսբուքում» շրջանառվող լուրը, թե Վրաստանի պատրիարք Իլյա 2-րդը, Կովկասի մահմեդականների հոգևոր առաջնորդ Ալահշուքյուր Փաշազադեի հետ խոսելով Ղարաբաղի թեմայի շուրջ, ասել է, թե Ղարաբաղը եղել և մնալու է Ադրբեջանի մասը, չի համապատասխանում իրականությանը: