Պատմություն, որը շարունակվում է

Երուսաղեմի սուրբ Հարության տաճարը` սա պատմություն է, ուր դու հանդիպում ես քեզ: Եվ խնդիրը բնավ այն չէ, որ այս տաճարն ամփոփում է քաղաքակրթության պատմությունը մեր թվարկության սկզբից ու շատ ավելի առաջ: Մենք գնացինք դեպի տաճար մի ճանապարհով, որտեղ ամփոփված էին հին գերեզմաններ` հռոմեական ժամանակների, իսկ գուցե ավելի վաղ: Պատկերացնում եք` այդ գերեզմանոցով գուցե անցել է Պոնտացի Պիղատոսը, իսկ գուցե չի անցել, որովհետև նրա ժամանակներում հռոմեացիներն իրենց հանգուցյալներին այրում էին Հուլիոս Կեսարի սահմանած ծիսակարգով: Բայց գերեզմանները կան և ֆոսֆորային փայլ չէին արձակում` դարերն իրենց գործն արել են: Սուրբ Հարության տաճարը Գողգոթայի լեռան վրա լուսարձակում է ուժ ու հավերժության այնպիսի հզոր ալիք, որ դու պարզապես քեզ մաս ես զգում քսանմեկ դարի պատմության, որովհետև այն, ինչ տեղի է ունեցել մ.թ. երեսուներեք թվականին, չի ավարտվել մինչև հիմա: Եթե իրականում հանդգնություն ու համարձակություն ունենանք մեզ խոստովանել, Հիսուսի խաչելության և հարության պատմությունը, ի վերջո, մեր բոլորի պատմությունն է ու հենց դա է քրիստոնեության անանց ֆենոմենն ու հզորության աղբյուրը` մենք բոլորս մեր կյանքն ապրում ենք փորձությունների, հաղթահարումի, վերածնունդի միջով, կամ կանգ ենք առնում այդ եռանկյունու որևէ անկյունում, բայց դա ևս պատմություն է, որ արժանի է հարգանքի:
Սուրբ Հարության տաճարի ամեն քարը ու ամեն սանտիմետրը ունի իր պատմությունը, ունի իր գաղտնիքները, որոնք, համոզված եղեք, դեռ չեն բացահայտվել: Եվ խնդիրն այն չէ, որ ամեն սերունդ իր համար է իրականությունն իմաստավորում ու իր արժեհամակարգն է բերում, բնավ, խնդիրն այն է, որ մարդկությունը բոլոր ժամանակներում ու ամեն օր կարիք ունի անակնկալների, հայտնությունների, հրաշքների, ու այդ եռանկյունում անցնում է մեր կյանքը` զգում ենք, թե ոչ, հասկանում ենք, թե ոչ, ենթադրում ենք, թե մնում ենք խուլ մեր զգայարանների ու մեր ենթագիտակցության առաջ: «Վերջապես տեսա», վկայում է արձանագրությունը` ընդամենը լատինատառ երկու բառ, որը, սակայն վերաբերում է այն անձավին, որտեղ երեք օր ամփոփված է եղել Հիսուսի մարմինը, և այդ անձավը գտնվում է տաճարի հայկական մասում: Հայկական մասում է նաև այն անձավը, որտեղ ամփոփված է եղել Հիսուսի խաչը` նախքան վերագտնելը, և միակտուր գորշագույն ժայռի այդ հատվածը կարմիր է: Իհարկե կա նաև այլ բացատրություն` ապարի մեջ մեծ է երկաթի պարունակությունը, բայց ո՞վ ասաց, որ պատահաբար է հենց այդ հատվածի մեջ մեծ երկաթի պարունակությունը: Գողգոթան մեր թվարկությունից առաջ և մեր թվարկության առաջին երեսնամյակում եղել է քարհանք, որտեղից հատված քարերով Հերովդեսը կառուցել է իր տաճարները և ամրոցները: Փաստորեն քաղաքը, որ հետո պիտի կոչվեր Երուսաղեմ: Ես չեմ պատմի հրաշալի ու հազարամյակներով հայտնի իրադարձությունները, անիմաստ է, բայց ականատեսի ու մասնակցի իրավունքով ես վկայում եմ` պատմությունը շարունակվում է: Բոլորի ու յուրաքանչյուրի համար:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆԻ
Երուսաղեմ

Հ. Գ.- Չեմ կարող չասել, որ դեպի սուրբ Հարության տաճար տանող ճանապարհին կան նաև մզկիթներ, և դա էլ մեր բոլորի պատմությունն է, ու երբ վերևից ես նայում Երուսաղեմին, խաչերի ու կիսալուսինների միահյուսում է: Տաբուներ ունեցողները թող մտածեն նաև այս մասին ու այն մասին, որ հրեաների համար չէ միայն իրենց Լացի պատը, որի առաջ նրանք աղոթում են, որ Սողոմոնի տաճարը վերականգնվի, որի միայն պարիսպն է պահպանվել, ու հրեաները շարված են այդ պարսպի տակ մշտապես: Քանի՞ պարիսպ է մնացել մեր տաճարներից, որի հիշատակը մենք հարգել գիտենք:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ