Սարդարապատի հերոսամարտի հուշահամալիրի սրտում Հայաստանի ազգագրության և ազատագրական պայքարի պատմության ազգային թանգարանն է։ Թանգարանում հայոց ազգի խիստ գունագեղ պատմությունն է քոչարի բռնել, զի՜լ ու զրնգուն, սկսած Ք.ծ.ա. 4-րդ հազարամյակից։ Թանգարանի հնագույն մշակույթը համալրված է կեռխաչերով (սվաստիկայով), ձկնակերպ «Վիշապ» քարակոթողներով, քարե աղորիքով, կանացիակերպ կուռքերով, օձագլուխ եղջերագավով, պաշտամունքային կաթսայով, ցորենի ամբարով և, վերջապես, երկնասլաց ֆալլոսով։ Այժմ դառնանք ներկա հրապարակման հերոս-ֆալլոսին։

Հայազգի Սերգեյ Նիգոյանի ողբերգական սպանությունը կիևյան Մայդանում (թեև կան նաև այլ վարկածներ) տխուր խոհերի առիթ է տալիս: Ախր, ջահել հայ տղա ես, թեկուզև ՈՒկրաինայի քաղաքացի, ի՞նչ ես կորցրել խելահեղ Մայդանում, գոնե տարրական պատկերացում ունե՞ս այդ մութ իրադարձությունների, դրանց բազում ենթատեքստերի մասին։

Սիրով եմ կարդում Ռուբեն Հայրապետյանի ստորագրությամբ «Իրատես de facto»-ում տպագրված ցանկացած հոդված, քանզի նրա հոդվածները ոչ միայն հետաքրքիր, ուսանելի մտքեր են պարունակում, այլև ահազանգ են հնչեցնում գալիք տագնապների մասին: «Փող եք շինում, դա ձեր գործն է, բայց քթներդ չխոթեք մեծ քաղաքականության մեջ» հոդվածում բարձրացված թեման թեպետ հետաքրքիր է, բայց բարձրացված շատ հարցերի հետ չեմ կարող համամիտ լինել:

Ո՜նց են մեր գլուխները յուղում տիարք և տիկնայք իշխանիկները։ Շատ էլ լավ են անում, զի երկրի անկախացմամբ (իմա` առկախացմամբ) վաղ գարնանը մեր սրբազան սևահողին ենք հանձնում կանեփի սերմը և վաղ աշնանը սրտատրոփ սպասում խաղողի առատ բերք։ (Բայց ո՜ւր մոխրագույն կանեփը, ո՜ւր ոսկեխունկ խաղողը)։

Սույն թվականի հունվարի 14-ին «Новое время» թերթում կարդացի Հայաստանում Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության դեսպան Թիան Չանչունի հոդվածը, որն օրեր շարունակ խորհելու և մտածելու տեղիք է տալիս: Մեր ժամանակի հզոր և հարուստ, միլիարդանոց ազգաբնակչությամբ երկրի դեսպանը, ի դեմս մեզ, փոքր երկրին ոչ միայն դիվանագիտական խելացի դասեր է տալիս, այլև դաշնակից է ման գալիս:

2013 թ., ամիսը` դեկտեմբեր, Callup կենտրոնը բացահայտում է` հայերս մուրճ-մանգաղի կարոտից ավելի ենք հալումաշվում, քան Ազերբայջանն ու Վիրքը, քան Ղազախստանն ու Կիրգիզստանը և, առհասարակ, մյուս «ստանները»։ Զարմանալի է. չէ՞ որ միայն մենք ենք ԽՍՀՄ-ի օրոք գերեվարված մեր բնիկ օրրանի մի հատվածը հետ բերել շնորհիվ անկախ պետականության։ Ահավասիկ, Callup-ն հուշում է, ՀՀ քաղաքացիների 10 տոկոսն այդպես էլ չի կողմնորոշվում` ԽՍՀՄ-ի կործանումը հայերիս համար, այնուամենայնիվ, օգտակա՞ր իրադարձություն էր, թե՞, այսուհանդերձ, վնասակար մի արկած։

Մեր քաղաքում, ուր տոննաներով աղ է ծախսվում, ուր ողջ գիշեր փողոցներն ու բակերը մաքրվում են, ամենուր մերկասառույց է: Մեր քաղաքում կոկորդիլոսներ ու ընձառյուծներ կան: Մեր քաղաքում բուդն ու տոլման ավանդական են ու մոդայիկ: Տոնական սեղանի ճոխությունը միշտ չէ որ խոսում է գրպանիդ պարունակության մասին: Դատարկ գրպանների, ջուր քաշող կոշիկների, հետտոնական դեպրեսիայի մասինչխոսենք, տոնական չէ:

Արդ՝ ի՞նչ տվեց մեզ 2013-ը։ Տարեվերջին Ազատիչը հյուրընկալվեց բնապահպանության նախարարությունում և հպարտ հայտարարեց. «Եվ փա՜ռք Աստծո, այսօրվա մեր Ազգային ժողովը շատ լավ է ներկայացնում մեր հասարակության և նրա տարբեր հատվածների շահերը»։ (Հայտնի է, որ այս հայտարարությունը ցնծագին է ընդունվել հայոց բնաշխարհում, կտրուկ բարձրացել է մուֆլոնների և սիգերի արտադրողականությունը)։ Ես ինքս երեք օր ինքնաբուխ փնտրում էի «մեր շահը» ներկայացնող երեսփոխանին։ Նիկո՞լն է, գրեթե, Շմա՞յսն է, մի՞թե։ Գուցե Վահան ընկերն է կամ տիար Գալո՞ւստը, Տերը յուր ծիածանագույն վահանով պաշտպանի։

Այս մոլորակը արդարությա՞ն ուժից է, որ արդեն մի քանի միլիոն տարի պտտվում է իր առանցքի շուրջը, թե՞ մեկ այլ ուժից, ոչ ոք չգիտի: Բայց հայտնի է մի բան. մեր երկիրը աշխարհի ամենաարդար երկիրն է: Ով չի հավատում, թող հարցնի արդարության ցավերից ճաքեր տված իշխանավորներին:

Բոլորովին նորերս Եվրախորհրդարանը նույն օրը քննարկեց երկու հարց` իրավիճակը ՈՒկրաինայում և «Սեռական ու վերարտադրողական առողջությունը և իրավունքները» բանաձևը: Ինչ վերաբերում է ՈՒկրաինային, ամեն ինչ պարզ է. պետք է այդ երկիրը դուրս բերել Ռուսաստանի ազդեցությունից և սնանկացնել նրան, ինչպես վարվեցին մերձբալթյան հանրապետությունների ու հատկապես Բուլղարիայի և Ռումինիայի հետ: