«Կառավարությունը և ԿԲ-ն պետք է պատրաստ լինեն մեղմելու արտաքին աշխարհից եկող բացասական միտումները»

Մի քանի օրից Հայաստանը գործելու է տնտեսական նոր դաշտում, սակայն արդեն այսօր Հայաստանի ֆինանսական շուկան խաղաղ չէ: Ինչպե՞ս կզարգանան գործընթացները։ Այս և ֆինանսական շուկայում առկա հրատապ խնդիրների շուրջ զրուցեցինք բանկերի միության նախագահ ՍԱՄՎԵԼ ՃԶՄԱՉՅԱՆԻ հետ:

-Իմ խորին համոզմամբ, նոյեմբերի 24-ից հետո Հայաստանի արժութային շուկայում տեղի ունեցող զարգացումները, բացի օբյեկտիվ բաղադրիչից՝ անբարենպաստ արտաքին ճնշումների տեսքով, ունեն նաև զգալի, զուտ սուբյեկտիվ ներքին դրդապատճառներ` բնակչության շրջանում տեղ գտած խուճապային տրամադրությունների տեսքով,- ասաց պարոն Ճզմաչյանը:- ՀՀ դրամի փոխարժեքի կտրուկ տատանումները և, մասնավորապես, արժեզրկումը, որևէ կերպ չեն բխում բանկերի շահերից: Կտրուկ տատանումները բանկերի և բանկային համակարգի, ինչպես նաև նրանց հաճախորդների համար առաջացնում են ռիսկեր, որոնց կառավարումը բանկերի կարևորագույն խնդիրն է: Այս հիմնավորմամբ են պայմանավորված բանկերի այն գործողությունները, որոնք նպաստել են փոխարժեքի աստիճանական և դանդաղ փոփոխմանը, հնարավորություն ընձեռելով հաճախորդներին և բնակչությանը փոխարկելու իրենց անհրաժեշտ միջոցները առավել ընդունելի փոխարժեքով, հանդարտեցնելով առաջացող խուճապը, խոչընդոտելով այլ անձանց սպեկուլյատիվ գործողություններին: Այս ամենը հաճախ կատարվել է նաև բանկերի կողմից ֆինանսական վնասներ կրելու հաշվին: Դրա հետ մեկտեղ փաստեմ, որ ՀՀ բանկերը պահպանում են կապիտալիզացիայի բարձր աստիճան և մեծ լիկվիդայնություն, այլ խոսքով ասած, շատ կայուն են:
Պետք է նշել, որ բանկերի գործողությունների և ՀՀ Կենտրոնական բանկի դրամավարկային քաղաքականության շնորհիվ շուկայում պահանջարկը հիմնականում բավարարվել է, և այժմ նկատվում է փոխարժեքի կայունացում: Ինչ վերաբերում է ընդհանրապես ԵԱՏՄ-ի ազդեցությանը Հայաստանի վրա, մենք բոլորս պետք է հասկանանք, որ տարիֆային և ոչ տարիֆային արգելանքների վերացումն ուրիշ երկրների հետ առևտրում ընդհանուր առմամբ դրականորեն կազդի մեր տնտեսավարող սուբյեկտների վրա: Բայց դրա հետ մեկտեղ պետք է պատրաստ լինենք և այն բացասական ալիքներին, որոնք կգան և արդեն գալիս են մեր գործընկեր երկրներից:
-Տնտեսական և ֆինանսական շուկաները խիստ փոխկապակցված են, և եթե սրան էլ գումարենք նավթի միջազգային գների անկման միտումը, ապա այդ ամենը ի՞նչ ազդեցություն կունենա ՀՀ-ի ֆինանսական շուկայի վրա:
-Սկզբունքորեն ես արդեն պատասխանեցի Ձեր հարցին: Կարող եմ միայն ավելացնել, որ կառավարությունը և ԿԲ-ն պետք է պատրաստ լինեն իրենց գործիքակազմով մեղմելու կամ ընդհանրապես չեզոքացնելու արտաքին աշխարհից եկող բացասական միտումները: Եվ ԿԲ-ն, օրինակ, արդեն գործարկեց ամենօրյա սակարկությունների միջոցով դոլարի վաճառքի մեխանիզմը: Արդեն մի քանի օր է` գլխավոր դրամատունը սակարկությունների միջոցով վաճառում է օրական 6 մլն ԱՄՆ դոլար և այդ քանակությունը պահանջարկի նվազման հետ մեկտեղ կկրճատվի և կհասցվի զրոյի: Ի միջի այլոց, ՀՀ ԿԲ-ի այդ որոշումից ուղիղ մեկ օր անց նմանատիպ քայլի ստիպված եղավ դիմել Մեքսիկայի Կենտրոնական բանկը, աճուրդի հանելով օրական 200 մլն ԱՄՆ դոլար: Պատճառը նույնն էր՝ պեսոյի արժեզրկումը կանխելը: Նմանատիպ միջոցառումներ իրականացվում են մեր տարածաշրջանի և տարածաշրջանից դուրս գտնվող շատ երկրներում:
-Ըստ Ձեզ, դոլար-դրամ հարաբերակցության խաղերում քանի՞ տոկոսն է օբյեկտիվ և քանիսը՝ սպեկուլյացիայի արդյունք:
-Ակնհայտ է, որ նոյեմբերի 24-ին դրամի 4-տոկոսանոց արժեզրկումը կատարվեց օբյեկտիվ հիմքերի վրա, պայմանավորված Ձեր նշած և այլ հանգամանքներով (նավթի գների և ռուսական ռուբլու անկում, ընդհանուր առմամբ, ՌԴ-ի տնտեսական վիճակի վատթարացում, տրանսֆերտների կրճատում): Դրանից ավելի՝ սպեկուլյացիոն խաղերի և խուճապային տրամադրությունների արդյունք է: Այսինքն, վերջին երկու շաբաթում դրամի արժեզրկման հիմնական պատճառները օբյեկտիվ են, սակայն սուբյեկտիվ պատճառներն էլ քիչ չեն:
-Բանկերը և փոխանակման կետերը դոլար չեն վաճառում, իսկ ԿԲ-ն հայտարարում է, որ բավականաչափ արտարժույթ ունեն: Ինչպե՞ս հասկանալ։
-Ես ի պաշտոնե չեմ կարող գնահատել փոխանակման կետերի պահվածքը, իսկ ինչ վերաբերում է բանկերին, ասեմ, որ խուճապի և ռիսկերի ավելացման պայմաններում էլ նրանք շարունակում են դոլար վաճառել: Դրա վառ ապացույցն է այն փաստը, որ բանկերն այդ ժամանակաշրջանում գնեցին 70 մլն դոլար, իսկ վաճառեցին 145 մլն դոլար` այն դեպքում, երբ սովորական պայմաններում այդ գործարքների միջև տարբերությունը կազմում էր ընդամենը 5-7 մլն դոլար: Ի միջի այլոց, դրա հետևանքով որոշ բանկեր կորուստներ են ունեցել: ՈՒղղակի եղավ մի շրջան, երբ բանկերը, բնականաբար, նախապատվությունը տալիս էին առաջին հերթին իրենց հաճախորդներին, մնացածի նկատմամբ կիրառելով որոշ սահմանափակումներ: Խուճապի պայմաններում այդ քայլն արդարացված էր, քանի որ նպաստում էր սպեկուլյացիաների կրճատմանը:
-Ստեղծված իրավիճակում ինչպիսի՞ քաղաքականություն պետք է վարի ԿԲ-ն:
-ԿԲ-ն արդեն իսկ նախաձեռնել է մի շարք միջոցառումներ, որոնց կիրառմամբ հակազդում է սպեկուլյացիաներին, շուկա է հանում արտարժույթի լրացուցիչ զանգված, փորձում է մարել խուճապային տրամադրությունները: Սպեկուլյատիվ գործողություններ կատարած անձանց հանդեպ կկիրառվեն օրենքով սահմանված պատժամիջոցներ:
-Ի՞նչ եք կարծում, ԿԲ-ն չպե՞տք է ներկայացնի իր դրամավարկային նոր ռազմավարությունը, ելնելով այն հանգամանքից, որ Հայաստանը նոր տնտեսական իրավիճակի մեջ է գործելու հունվարի 1-ից:
-Դուք ինձ բավականին շատ հարցեր եք տալիս` կապված ՀՀ ԿԲ-ի կողմից վարվող և վարվելիք քաղաքականության հետ, որով ինձ մի քիչ անհարմար վիճակի մեջ եք դնում, քանի որ ես ՀՀ ԿԲ աշխատակից չեմ: Դրա հետ մեկտեղ ես պատասխանել եմ Ձեր հարցերին և հիմա էլ կպատասխանեմ, որովհետև ՀՀ ԿԲ-ի կողմից իրականացվող գործողությունները ինձ բավականին հոգեհարազատ են, սակայն դա իմ անձնական կարծիքն է: ԿԲ-ն կներկայացնի իր նոր մոտեցումները ճիշտ պահին, քանի որ հունվարի 1-ից ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցումը ենթադրում է նաև աստիճանաբար միասնական ֆինանսական դաշտի ստեղծում (առանց միասնական արժույթի), կարգավորման նոր մեխանիզմների և մոտեցումների կիրառում: Այնպես որ, մի քիչ էլ սպասենք:

Զրուցեց Ժասմեն ՎԻԼՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• ՃՇՀԱՀ-ն և Ստավրոպոլի «Հյուսիս-Կովկասյան դաշնային» համալսարանը հեռահար եղանակով ստորագրեցին «Մեծ Կովկաս կոնսորցիում ստեղծելու մասին» համաձայնագիրը
• «Հան­ցա­վոր ան­գոր­ծու­թ­յուն են դրսևո­րում ՀՀ իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը»
• «Ղա­րա­բա­ղյան խնդ­րի քա­ղա­քա­կան լու­ծու­մը պետք է գտն­վեր այս պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ»
• ՃՇՀԱՀ-ի հետ համագործակցության շրջանակներում բացվեց ինտերակտիվ ուսուցման ռուսաց լեզվի առաջին կենտրոնը
• «Դուռ-լու­սա­մուտդ պինդ փա­կիր, ու­րի­շին գող մի հա­նիր»
• Կռա­պաշ­տու­թ­յու­նը քան­դեց Հա­յաս­տա­նը
• «Նո­յեմ­բե­րի 4-ի դրու­թ­յամբ Շու­շիում մեր դիր­քե­րը բո­լոր ա­ռում­նե­րով նպաս­տա­վոր են ե­ղել»
• «Որ­քան հիաս­թափ­ված եմ նախ­կին իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից, այն­քան էլ հիաս­թափ­ված եմ ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից»
• ՃՇՀԱՀ-ն 6 մլն դրամ է փոխանցել «Զինծառայողների ապահովագրության» հիմնադրամին և «Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոն»-ին
• ՃՇՀԱՀ հոգաբարձունների խորհրդի նիստում մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Ղարաբաղի պատերազմում իրենց կյանքը հանուն հայրենիքի զոհաբերած նահատակների հիշատակը
• «Պատերազմ և խաղաղության» նոր տարբերակը․ «վաճառված է» Արցախը, վտանգված է Հայաստանը
• Պա­տե­րազ­մի պայ­ման­նե­րում փաս­տա­թուղթն ին­չու՞ բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թ­յուն չի կրել
• Արդեն ե­րեկ պետք է մե­կու­սաց­վեին և պար­տա­դիր թես­տա­վոր­վեին
• Գեր­շա­հույթ` պա­տե­րազ­մի հաշ­վին
• «Լար­վա­ծու­թ­յան մե­ծաց­մա­նը զու­գա­հեռ ես-ը ա­վե­լի է ձուլ­վում մենք-ին»
• «Հա­յե­րը ոչ միայն լավ գոր­ծա­րար­ներ են, այլև լավ մար­տիկ­ներ»
• ՃՇՀԱՀ-ը 15 մլն 500 հազար դրամ է փոխանցել «Հայաստան համահայկական հիմնադրամին»
• «Մեր ամ­րոց­նե­րի պա­տե­րի տակ լավ ջարդ են ու­տում և ու­տե­լու են»
• ՊԵԿ-ը միանձ­ն­յա՞ է ո­րո­շել
• Վլադ Ասատրյանը միաձայն վերընտրվեց ՃՇՀԱՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ

Մեկնաբանություններ