«Այս չորս պետությունները չեն ցանկանում, որ տարածաշրջանի որևէ հատվածում քրդական անկախ պետություն ստեղծվի»

Իրաքյան քրդերի անկախության հանրաքվեի դրական արդյունքը դեռ չի նշանակում, թե քրդերը կարող են վաղը ևեթ ստանալ այդ անկախությունը, քանի որ, նախ, գերտերություններից պետք է ստանալ դրա «թույլտվությունը», ինչն առայժմ դժվար է պատկերացնել: ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության անդամ, ազգությամբ քուրդ ԿՆՅԱԶ ՀԱՍԱՆՈՎԻՆ մի քանի հարց ուղղեցինք թեմայի շուրջ:

-Ի՞նչ գործընթացներ են հետևելու անկախության հանրաքվեին:
-Հանրաքվե անցկացնելը դեռ չի նշանակում անկախանալ: 93 %-ով կողմ քվեարկելը ցույց տվեց աշխարհին, որ քրդերը միասնական և միահամուռ ցանկանում են անկախանալ: Սակայն հարևան պետությունները` Թուրքիան, Իրանը, Սիրիան և Իրաքի կառավարությունը դեմ են այս գործընթացին: Իրանի խորհրդարանն անգամ հայտարարեց, որ այդ քվեարկությունն անօրինական է: Սրանից հետո պետք է Իրաքի իշխանությունների հետ նստեն, քննարկեն այն տարածքների հարցը, որոնք վիճելի են և պետք է անկախ Քրդստանի մաս կազմեն: Այդպիսի տարածքներից է նավթային հզոր քաղաք Քիրկուկը, որի բնակչության մեծամասնությունը քուրդ է, բայց Սադամ Հուսեյնի ժամանակ այնտեղի քրդերին ստիպողաբար հանեցին և բնակեցրին արաբներին, թուրքմեններին: Նրանք հենց այսօրվա մասին էին մտածում, որ քրդերն այնտեղից դուրս գան և անկախության հարցի դեպքում Քիրկուկը չմնա նրանց ձեռքում: Կան այլ վիճելի հարցեր, որոնք եթե հստակեցվեն, պետք է նաև միջազգային հանրությունը, գերտերություններն իրենց կարծիքը հայտնեն, իմա` ովքեր կընդունեն այդ անկախությունը: Ընթացքը ցույց կտա, թե այս գործընթացները որքան կտևեն` ամիսնե՞ր, տարինե՞ր:
-Հիմնական հարցը, որ տրվում է այս օրերին, այն է, թե ո՞րն է լինելու քրդերի տարածքը, այսինքն՝ ո՞րն է նրանց հայրենիքը:
-Քրդերը բաժանված են չորս մասի, մի մասը Իրաքում է, մյուսը` Թուրքիայում, Իրանում, Սիրիայում: Բայց եթե ամբողջացնենք այդ շրջանները, դա մեկ ընդհանուր տարածք է: Սիրիայում քրդերը իսլամիստների հետ կռվում են, հաղթանակներ տանում, Թուրքիայի քսան միլիոն քրդերը ևս պայքարում են թուրքական իշխանությունների դեմ, իսկ թուրքերը ցեղասպանություն են իրականացնում քրդերի հանդեպ, պայթեցնում են նրանց քաղաքները` ցանկանալով քշել նրանց այնտեղից և բնակեցնել թուրքերին: Սա ցույց է տալիս, որ այս չորս պետությունները, որտեղ քրդեր են ապրում, չեն ցանկանում, որ տարածաշրջանի որևէ հատվածում քրդական անկախ պետություն ստեղծվի:
-Որովհետև այդ պետությունների տարածքում պետք է դա լինի, այսինքն` խիստ տրամաբանական է նրանց վերաբերմունքը:
-Այդ պետություններում միլիոնավոր քրդեր կան, որոնք, հնարավոր է, անջատողական քաղաքականություն որդեգրեն: Դրա համար, եթե Իրանը, Սիրիան, Թուրքիան, Իրաքը նույնիսկ թշնամական հարաբերությունների մեջ են, քրդերի հարցում միասնական են դառնում ու քրդական պետության ստեղծման դեմ են դուրս գալիս:
-Հայաստանյան վերլուծաբանները պնդում են, որ քրդերի անկախացումը և՛ սպառնալիք կարող է լինել, և՛ դրական ինչ-ինչ ազդեցություն ունենալ: Դուք ի՞նչ եք կարծում:
-Որպես ՀՀ քաղաքացի, ես որևէ վտանգ չեմ տեսնում: Նախ՝ Իրաքյան Քրդստանի տարածքը շատ հեռու է Հայաստանից, սահմանակից չէ, հետո էլ, ես չեմ կարող Հայաստանի իշխանությունների անունից գնահատել այդ իրադարձությունը: Բայց դեռ անկախության ճանաչմանը հասնելու համար ճանապարհ կա, երբ գա ժամանակը, Հայաստանն իր դիրքորոշումը կհայտնի: Այսօր թուրքերն արդեն իրաքյան զորքերի հետ զորավարժություններ են անցկացնում: Բարդ իրավիճակ է, և ոչ ոք չի կարող ստույգ ասել, թե ինչ կլինի:
-Թուրքիայի ղեկավարն ամեն օր սպառնալիքների տարափ է տեղում: Էրդողանը սպառնացել է, թե մի գիշեր իրենք հանկարծակի կմտնեն Իրաքյան Քրդստան. սա ցեղասպանության անթաքույց հայտարարություն չէ՞:
-Թուրքիան հիմա էլ իր տարածքի քուրդ քաղաքացիներին ցեղասպանության է ենթարկում: Հազարավոր մարդկանց ոչնչացնում է, տեղահանում: Սա արդեն ցեղասպանություն է իր ժողովրդի նկատմամբ: Կարող է նաև հարձակվել Իրաքյան Քրդստանի վրա ու վնասներ հասցնել: Բայց ցեղասպանության ենթարկվում են այն ազգերը, որոնք պետություն չունեն: Եթե 1915-ին հայերն ունենային հզոր, անկախ պետություն, ցեղասպանության չէին ենթարկվի: Պետությունը պետության դեմ կպայքարի, վնասներ կկրի, բայց ցեղասպանության չի ենթարկվի: Այդպիսի վիճակում են նաև քրդերը:

Զրուցեց Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ