Պոլ Էմիլ Շաբասը (1869-1937) Ֆրանսիայի նկարիչների ընկերության նախագահն էր, Պատվո Լեգեոնի շքանշանի ասպետ։ 1912 թ․ նա վրձնեց «Սեպտեմբերյան առավոտ» կտավը, որը մեծ սկանդալ առաջացրեց ԱՄՆ-ում, որովհետև Նյու Յորքի «Արատների դեմ պայքարի ընկերության» նախագահ Էնթոնի Քոմսաքը դա որակեց որպես անբարոյականություն։
Կարծես, ի հեճուկս դրա, Լևոն Ալեքսանդրի Մանթաշյանցը 1913-ին 50․000 ֆրանկով գնեց կտավը։ Երբ 1918-ի վերջին նա, բոլշևիկների կողմից լիովին թալանված, ստիպված եղավ վտարանդվել Ռուսաստանից, իր հետ կարողացավ մաքսանենգ ճանապարհով տանել միայն այս կտավը։ Հայտնվելով նյութական ծանր պայմաններում՝ նա 1928 թ․ այդ նկարը 90․000 ֆրանկով վաճառեց Գալուստ Գյուլբենկյանին։
Կտավի հետագա ընթացքը չգիտեմ, բայց, ճակատագրի հեգնանքով, այն այժմ գտնվում է Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն թանգարանում:
Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ