«Ցանկացած ներդրողի հետ վարչապետը պատրաստ է հանդիպելու»

Այս տարվա սեպտեմբերից վարչապետ Կարեն Կարապետյանը յուրաքանչյուր նիստի ժամանակ տարբեր նախարարությունների, գերատեսչությունների հստակ հանձնարարականներ է տալիս։ Քանի որ այդ հանձնարարականների նպատակը տնտեսության զարգացումն է և գործարար միջավայրի բարելավումը, ապա հետաքրքիր է՝ այդ հանձնարարականների արդյունքը տնտեսավարողները գործնականում նշմարո՞ւմ են՝ հարցրինք «Հայրենական արտադրողների միության» նախագահ ՎԱԶԳԵՆ ՍԱՖԱՐՅԱՆԻՆ։

-Առաջինը, որ նկատելի է, հարկային վարչարարության թուլացումն է, յուրաքանչյուր նիստում վարչապետը հարկային մարմիններին հորդորում է տնտեսավարողների հանդեպ դրսևորել օգնողի մոտեցում,- ասաց պարոն Սաֆարյանը:- Դյուրացվել է նաև ապրանքների ներմուծման հարցը։ Աշխատանք է տարվում մենաշնորհների թուլացման ուղղությամբ։ Վերջերս վարչապետ Կարեն Կարապետյանը հատուկ հանձնարարեց մաքսային մարմիններին ավելի արդյունավետ աշխատել, խոչընդոտներ չստեղծել ներմուծման գործընթացներում։ Այս դրական փոփոխությունները գործնականում զգացվում են։ Ինչ վերաբերում է ներդրումներին, մասնավորապես խոշոր ձեռնարկություններում, ապա դրա համար պետք է ներկայացնել հստակ ծրագրեր։ Ինչո՞վ է վարչապետի ոճը տարբերվում այս հարցում. նա ցանկացած ներդրողի հետ պատրաստ է հանդիպելու։
-Իսկ ի՞նչ է, մյուս վարչապետները պատրաստ չէի՞ն դրան։
-Համենայն դեպս, այն փաստը, որ էկոնոմիկայի նախարարությունը վերանվանվեց տնտեսության և ներդրումների նախարարության, վկայում է հարցին վարչապետի նոր մոտեցման մասին։ Այդպիսով ցանկացած ներդրող կարող է ազատորեն իր ծրագիրը ներկայացնել և քննարկել թե՛ վարչապետի, թե՛ տնտեսության և ներդրումների զարգացման նախարարի հետ։ Իհարկե, մյուս վարչապետները ևս իրենց ներդրումը ունեցել են մեր տնտեսական կյանքում։ Պետք է նշեմ, որ Տիգրան Սարգսյանի վարչապետության օրոք ընդունվեց «Արդյունաբերության զարգացման մասին» հայեցակարգը, ինչը ոլորտի համար շրջադարձային եղավ։ Ես, իհարկե, մնում եմ այն կարծիքին, որ տնտեսության աշխուժացման համար կառավարությունը պետք է ավելի մեծ ուշադրություն դարձնի տնտեսության հիմնական՝ արդյունաբերության ոլորտին, որի մեջ առավել կարևորում եմ մեքենաշինության և սարքաշինության ճյուղերի զարգացումը։ Մեքենաշինությունը Հայաստանի տնտեսությունում միշտ էլ առաջնային դերակատարություն է ունեցել։ Խորհրդային ժամանակներում մեր ՀՆԱ-ի 66 %-ից ավելին կազմել է արդյունաբերությունը, որի մեջ 26- 26,5 %-ը բաժին է հասել մեքենաշինությանը։ Այսօր հնարավորություն կա այս ոլորտը զարգացնելու, քանի որ Ռուսաստանը նման պահանջարկ ունի և պատվերներ է տալիս։
-Այո, բայց մեր այսօրվա գործարանների սարքավորումները հնարավորություն կտա՞ն իրականացնելու այդ պատվերը։ Մեր գործարանները «կիսամեռ» վիճակում են և պահանջում են լուրջ ներդրումներ։
-Ճիշտ եք, խնդիրը հենց այդ է։ Մեր գործարանները, ցավոք, պատրաստ չեն այդ պատվերներն ընդունելու։ Տարիներ շարունակ այդ ոլորտը բարձիթողի վիճակում է եղել, շատ գործարաններ կազմալուծվել են, եղածներն էլ լիարժեք չեն աշխատում։ Գործողներից քիչ թե շատ աշխատում են «Ինտերստանոկը» և Չարենցավանում մի քանի փոքր գործարաններ, իսկ միութենական նշանակության նախկին գործարանները գրեթե կանգնած են։ Այդ խնդրի կարգավորմանն է միտված այն ցանկը, որը մենք ստացել ենք, և որը պետք է լուրջ քննարկման թեմա դառնա Հայաստանի և Ռուսաստանի կողմից։ Կարծում եմ, պետք է ստեղծել ինչ-որ մի մարմին՝ Ռուսաստանի ներկայացրած մոտ 500 պատվերը տեղակայելու ուղղությամբ, սրան զուգահեռ ստեղծել հիմնադիր ֆոնդ, ոլորտը վերագործարկելու նպատակով։ Ռուսական կողմից կարող է ներգրավված լինել «Ռոստեխնոլոգիա» պատվիրատու կորպորացիան, իսկ հայկական կողմից՝ Հայաստանի զարգացման հիմնադրամը։ Մեքենաշինության և սարքաշինության ոլորտի զարգացումը մեզ համար օրակարգային հարց է, որը ներկայացրել ենք վարչապետին, և եթե առաջիկայում նրա հետ հանդիպում լինի, մենք խոսելու ենք այդ գործարաններին անհրաժեշտ նյութական և կազմակերպչական միջոցների մասին։
-Ռուսաստանը շահագրգռված կլինի՞ այստեղ ներդրումներ անելով, և ընդհանրապես, եթե նկատենք, որ վերջին 10 տարում ներդրումները նվազել են, ապա կարծում եմ, խիստ կարևոր խնդիր է՝ ինչպես նորից շահագրգռել ներդրողներին։
-Ներդրումների ծավալների ավելացման համար, կարծում եմ, առաջին հերթին պետք է օգտագործել ներքին ռեսուրսները։ Հայաստանում մեծ գումարներ կան, որոնք կուտակված են որոշ մարդկանց ձեռքում։
-Այո, բայց այդ մարդիկ մեծ մասամբ առևտրով և սպասարկման բիզնեսով են զբաղվում ու առանձնակի հետաքրքրություն չեն դրսևորում արդյունաբերության նկատմամբ։
-Այո, ցավոք, շատերը առավոտյան գումարը դնում են, երեկոյան շահույթ ստանում։ Կարծում եմ` պետք է կառավարության հետ համատեղ այդ մարդկանց միջոցներն ուղղել դեպի արդյունաբերությունը, ըստ որում` դա անել մասնավոր-պետություն գործիքակազմի կիրառմամբ։ Այսինքն, ոչ թե մասնավորին հորդորել ներդրում կատարելու, աշխատեցնելու որևէ արդյունաբերական գործարան, այլ այդ գործարանում ներդրում կատարի նաև պետությունը։ Ի դեպ, պետություն-մասնավոր գործիքակազմի կարևորությունը տարբեր առիթներով ընդգծել է նաև վարչապետը։ Հաջորդ պատճառը, թե ինչու պետությունը քիչ փող ունի, կարծում եմ, պայմանավորված է նրանով, որ վերջին 16 տարում Հայաստանից դուրս է եկել 44 մլրդ դոլար՝ դրսից ապրանքներ գնելու նպատակով։ Այսինքն, ներմուծումը կազմել է 44 մլրդ, իսկ արտահանումը՝ 16 մլրդ դոլար։ Ստացվում է, որ մենք 27 մլրդ դոլարից ավելի բացասական հաշվեկշիռ ենք ունեցել։ Հիմա եթե նշված ժամանակահատվածի կառավարությունը կազմակերպեր կամ մասնակցեր ներմուծման գործընթացներին գոնե 10 %-ով և մասնակցություն ունենար այդ ապրանքների իրացմանը մեծածախ առևտրում, ապա կարող էր 5 % առևտրային շահույթ ունենալ, ինչի պարագայում մոտ 200 մլն դոլար ներդրած կլիներ արդյունաբերությունում, առևտրային կապիտալը կտեղափոխվեր արդյունաբերություն։ Դա չի արվել, և մենք՝ «Հայրենական արտադրողների միությունը», այդ ժամանակահատվածը գնահատում ենք կորցրած հնարավորությունների ժամանակահատված։ Հիմա, այդ իրողությունից ելնելով, պետք է հետևություններ անել։ Այդ իմաստով շատ ճիշտ կլինի ՌԴ-ի օրինակով ստեղծել արդյունաբերական գործակալություն։ Գուցե դուք հարցնեք՝ ինչի՞ համար, եթե գործում է տնտեսության և ներդրումների նախարարությունը։ Նշեմ, որ Ռուսաստանում ևս գործում է արդյունաբերության և առևտրի նախարարությունը։ Մենք չունենք արդյունաբերական ուղղվածության գործակալություն, ոչ էլ նախարարություն։ Եթե մենք ունենայինք արտաքին առևտրի և արդյունաբերության նախարարություն, ապա հնարավոր կլիներ արտաքին առևտրից առաջացած միջոցները ներդնել արդյունաբերությունում։ Ի դեպ, նման նախարարությունը չպետք է լինի ֆունկցիոնալ, այն պետք է լինի ճյուղային ֆունկցիոնալ։ Այդպիսով ճյուղը կկառավարվի իր միջոցներով, և պետությունը փայատեր կլինի ռազմավարական նշանակության բոլոր գործարաններում։

Զրուցեց
Ժասմեն ՎԻԼՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• ՃՇՀԱՀ-ն և Ստավրոպոլի «Հյուսիս-Կովկասյան դաշնային» համալսարանը հեռահար եղանակով ստորագրեցին «Մեծ Կովկաս կոնսորցիում ստեղծելու մասին» համաձայնագիրը
• «Հան­ցա­վոր ան­գոր­ծու­թ­յուն են դրսևո­րում ՀՀ իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րը»
• «Ղա­րա­բա­ղյան խնդ­րի քա­ղա­քա­կան լու­ծու­մը պետք է գտն­վեր այս պա­տե­րազ­մից ա­ռաջ»
• ՃՇՀԱՀ-ի հետ համագործակցության շրջանակներում բացվեց ինտերակտիվ ուսուցման ռուսաց լեզվի առաջին կենտրոնը
• «Դուռ-լու­սա­մուտդ պինդ փա­կիր, ու­րի­շին գող մի հա­նիր»
• Կռա­պաշ­տու­թ­յու­նը քան­դեց Հա­յաս­տա­նը
• «Նո­յեմ­բե­րի 4-ի դրու­թ­յամբ Շու­շիում մեր դիր­քե­րը բո­լոր ա­ռում­նե­րով նպաս­տա­վոր են ե­ղել»
• «Որ­քան հիաս­թափ­ված եմ նախ­կին իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից, այն­քան էլ հիաս­թափ­ված եմ ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րից»
• ՃՇՀԱՀ-ն 6 մլն դրամ է փոխանցել «Զինծառայողների ապահովագրության» հիմնադրամին և «Հայրենիքի պաշտպանի վերականգնողական կենտրոն»-ին
• ՃՇՀԱՀ հոգաբարձունների խորհրդի նիստում մեկ րոպե լռությամբ հարգեցին Ղարաբաղի պատերազմում իրենց կյանքը հանուն հայրենիքի զոհաբերած նահատակների հիշատակը
• «Պատերազմ և խաղաղության» նոր տարբերակը․ «վաճառված է» Արցախը, վտանգված է Հայաստանը
• Պա­տե­րազ­մի պայ­ման­նե­րում փաս­տա­թուղթն ին­չու՞ բո­վան­դա­կա­յին փո­փո­խու­թ­յուն չի կրել
• Արդեն ե­րեկ պետք է մե­կու­սաց­վեին և պար­տա­դիր թես­տա­վոր­վեին
• Գեր­շա­հույթ` պա­տե­րազ­մի հաշ­վին
• «Լար­վա­ծու­թ­յան մե­ծաց­մա­նը զու­գա­հեռ ես-ը ա­վե­լի է ձուլ­վում մենք-ին»
• «Հա­յե­րը ոչ միայն լավ գոր­ծա­րար­ներ են, այլև լավ մար­տիկ­ներ»
• ՃՇՀԱՀ-ը 15 մլն 500 հազար դրամ է փոխանցել «Հայաստան համահայկական հիմնադրամին»
• «Մեր ամ­րոց­նե­րի պա­տե­րի տակ լավ ջարդ են ու­տում և ու­տե­լու են»
• ՊԵԿ-ը միանձ­ն­յա՞ է ո­րո­շել
• Վլադ Ասատրյանը միաձայն վերընտրվեց ՃՇՀԱՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ

Մեկնաբանություններ