Բա­նաս­տեղծ ԿԱ­ՐԵՆ ՄԱՐԴԱՆՅԱ­ՆԻ (ԳԱՐ­ՄԱՐ) հետ զրու­ցել ենք Ռու­սաս­տա­նի Դաշ­նու­թյու­նում այս օ­րե­րին տի­րող տրա­մադ­րու­թյուն­նե­րի մա­սին: Կա­րեն Մար­դա­նյանն ապ­րում է Ստավ­րո­պո­լի երկ­րա­մա­սի Ստա­րո­մարևկա գյու­ղում:

Գե­ղան­կա­րիչ ՎԱ­ՀԱՆ ԱՎԱ­ԳՅԱ­ՆԻ ա­նու­նը ծա­նոթ է թերևս միայն հայ հա­սա­րա­կու­թյան այն խա­վին, հիմ­նա­կա­նում՝ նկա­րիչ­նե­րին, ով­քեր առ­նչ­վում են այ­սօր­վա գե­ղան­կա­րի ռու­սա­կան շու­կա­յի հետ, որ­տեղ ժա­մա­նա­կա­կից գրա­ֆի­կա­յի ո­լոր­տում Վա­հան Ա­վա­գյա­նը մեծ հա­մա­րում ու­նի:

Քո «Տոհ­մա­ծա­ռե­րի երկ­րից» ա­միս­ներ ա­ռաջ դեռ նոր բա­ժան­ված, մի զար­մա­ցիր, որ ար­դեն ապ­րում էի, ա­յո՛, ապ­րում էի «Հայ­րե­նատ­նե­րի մո­լո­րա­կում»` այս ան­գամ գրանց­վե­լով որ­պես նրա հա­վա­տա­վոր բնա­կիչ։ Մե­նակ չեմ, քո ըն­թեր­ցող հան­րու­թյան հետ միա­սին ենք։

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը լի­բա­նա­նա­հայ ար­վես­տա­բան, Բեյ­րու­թի «Նոազ արք» ար­վես­տի պատ­կե­րաս­րա­հի հա­մա­հիմ­նա­դիր-տնօ­րեն ՄՈՎ­ՍԵՍ ՀԵՐ­ԿԵԼ­ՅԱՆՆ է: Զրու­ցել ենք Ադր­բե­ջա­նի սան­ձա­զեր­ծած պա­տե­րազ­մի մա­սին ու դեռևս չնա­հան­ջող հա­մա­վա­րա­կի:

Արցախում ՀՅԴ «Կամավորական շարժում» ՀԿ ջոկատի մարտական առաջադրանքը կատարելիս զոհվել է մեներգիչ, խմբավար ԳԷՈՐԳ ՀԱՃԵԱՆԸ։ Արմատներով մուսալեռցի, ծնունդով Լիբանանից Գևորգ Հաճեանն ընտանիքով Հայաստան է տեղափոխվել 2005-ին։

Այս օ­րե­րին ար­ցախ­ցի­նե­րին ի­րենց զո­րակ­ցու­թյունն են հայտ­նում հան­րա­ճա­նաչ ար­վես­տա­գետ­ներ։ Նրանց թվում է ի­տա­լա­ցի ան­վա­նի դի­րի­ժոր ՋԱՆ­ԼՈՒ­ԿԱ ՄԱՐ­ՉԻԱ­ՆՈՆ։

«Ի­րա­տե­սի» հյու­րը գրող, հրա­պա­րա­կոս, ա­զա­տա­մար­տիկ, «Ա­րա­բո» ջո­կա­տի մար­տիկ, ի­րա­վա­բան ՍԵՅ­ՐԱՆ ԳՐԻԳՈ­ՐՅԱՆՆ է։ Զրույ­ցի թե­ման հայ-ադր­բե­ջա­նա­կան նոր պա­տե­րազմն է՝ հայ­կա­կան կող­մի մար­տա­վա­րու­թյու­նը, սպաս­վող զար­գա­ցում­նե­րը։ Մինչ զրույ­ցը Սեյ­րան Գրի­գո­րյա­նը հար­ցադ­րում ա­րեց՝ ե՞րբ է սկս­վել այս պա­տե­րազ­մը, և ինքն էլ պա­տաս­խա­նեց իր հար­ցին։

Ջի­վան Ա­վե­տի­սյա­նի` Ար­ցա­խի մա­սին պատ­մող «Դրախ­տի դար­պա­սը» ֆիլ­մը հան­վել է Մոսկ­վա­յի մի­ջազ­գա­յին կի­նո­փա­ռա­տո­նի ոչ մր­ցու­թա­յին ծրագ­րից: Փոր­ձե­ցինք ման­րա­մաս­նե­րը ճշ­տել ռե­ժի­սո­րից, սա­կայն նա չցան­կա­ցավ խո­սել։ «Դրախ­տի դար­պա­սի» երևա­նյան պրե­միե­րան տե­ղի է ու­նե­ցել 2019-ին, 2020-ին նա­խա­տես­ված ցու­ցադ­րու­թյուն­նե­րը, որ տե­ղի էին ու­նե­նա­լու ԱՄՆ-ում և Եվ­րո­պա­յում, հա­մա­վա­րա­կով պայ­մա­նա­վո­րած հե­տաձգ­վել էին:

«Պար­տա­դիր չէ, որ գրո­ղի ներ­կա­յու­թյու­նը խա­թա­րի ի­րա­կա­նու­թյան պատ­րան­քը» (Լ.-Զ. Սյուր­մե­լյան) Իսկ... ո­րո­շա­պես վա­վե­րագ­րո­ղի՞, որ գրո­ղի հան­դգ­նու­թյուն ու­ներ՝ իր խի­զա­խու­մը բարձ­րա­ձայ­նե­լու պա­տե­րազ­մի ող­բեր­գա­կան հետևանք­նե­րը ըստ էու­թյան ներ­կա­յաց­նե­լու հա­մար, քա­նի որ հե­տա­գա սե­րունդ­նե­րի ինք­նաոչն­չա­ցու­մը շա­րու­նակ­վում է «կրկն­վող» պա­տե­րազմ­նե­րով։ Մի­ջան­կյալ նշենք, որ հարկ չենք հա­մա­րել անդ­րա­դառ­նալ հա­յե­րեն թարգ­մա­նու­թյան լեզ­վաո­ճա­կան ո­րոշ հար­ցե­րի, այն, ինչ այս պա­րա­գա­յին խնդ­րա­հա­րույց չէ:

2011-ին նկա­րիչ ՍԱՄ­ՎԵԼ ԿԱ­ՐԱ­ՊԵ­ՏՅԱ­ՆԸ կեր­տեց մի փայ­լուն գրա­ֆի­կա­կան գործ` «Ան­կա­խու­թյան մու­նե­տիկ», ո­րը նվիր­ված էր ՀՀԿ հիմ­նա­դիր նա­խա­գահ, վա­ղա­մե­ռիկ Ա­շոտ Նա­վա­սար­դյա­նին։