Յուրաքանչյուր երկիր յուրաքանչյուր ազգ ունի իր նվիրական հենարանը: Երբ ժողովրդի պատմությունը երջանիկ է, այն դառնում է մշակութային ու քաղաքական կյանքի կենտրոնը: Երբ ճակատագիրը հալածում է ազգին, այն լինում է ազգային կյանքի պատվարը, հույսերի կղզին, վերածննդի գրավականը:
Հայաստանի համար հենց այս վերջին դերն էլ խաղացել և խաղում է Լեռնային Ղարաբաղի Մարզը՝ հայոց հարազատ Արցախը:
Բնությունն ինքը նրան տվել է վիթխարի նշանակություն: Այստեղ՝ Կարսյան և Սևանյան լեռնաստանների շարունակությունը հանդիսացող անառիկ բարձունքներում, ավելի քան երկու հազար տարիների ընթացքում հայ ժողովուրդը դիմագրավել է քոչվոր ցեղերի գրոհներին՝ պահպանելով իր մշակույթը, իր ազգային դեմքը:
Միաձույլ լինելով ազգագրորեն, տնտեսապես և լեզվական տեսակետից՝ Արցախը դարձել է Հայաստանի միջնաբերդը, նրա արևելյան թևը: Այդպիսին եղել է անցյալում, այդպիսին է այժմ և այդպիսին կմնա հավերժորեն, քանի որ Հայաստանի սիրտը՝ դաշտն Արարատյան, անհնար է պաշտպանել առանց Արցախի:
Պատմության երկար ընթացքում արյունռուշտ ամբարիշտ թուրքերը բախվել են Արցախի ամրությանը՝ նրա խորքը թափանցելով լեռների, արագընթաց գետերի հովիտներով, այստեղ էլ չկարողանալով երկար մնալ: Հին ժամանակներում Սյունյաց երկրամասի իշխանության ժառանգ մելիքությունները սեփական ուժերով վանել են թշնամուն:
Բնությունն ու պատմությունը Արցախում ստեղծել են խոչընդոտներից չընկճվող հայի ցայտուն արտահայտված տիպ: Սփռված ամբողջ աշխարհում՝ նրանք հեշտությամբ կարող են ճանաչվել:
Գործունության լայն թափ, անձնազոհ քաջություն, վտանգալից խիզախության հակում, ինքնավստահություն, ինքնահատուկ համառություն, ուղղամիտ հաստատակամություն, նահապետականություն ընտանեկան կյանքում. ահա արցախյան հատուկ գծերը:
Թարգմանությունը՝ Ս. Գորոդեցկուց
Անահիտ ՀԱԿՈԲՋԱՆՅԱՆ