«Եկող սերնդին ներդաշնակ, խաղաղ, համախմբված ու մեկմեկու օգնող պետություն ու եկեղեցի պետք է ժառանգենք»
21.04.2020 | 00:31
Հանրապետության երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի կալանքի փոփոխության մասին դիրքորոշում հայտնած Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գարեգին Բ-ն հերթական անգամ թիրախ է դարձել: Երկրի բարձրաստիճան պաշտոնյաները մեծ մասամբ չեն ընդունում այն հանգամանքը, որ Վեհափառ հայրապետը, հաշվի առնելով կորոնավիրուսի վտանգավորությունը, անազատության մեջ գտնվող անձանց կալանքի փոփոխության մասին կարող է հայտարարություն անել: Ազգային ժողովի «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր ՍՈՖՅԱ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆԸ չի ցանկանում գնահատական տալ թե՛ իր գործընկերների, թե՛ հոգևոր հայրերի հայտարարություններին: «Իրատեսի» հետ զրույցում նա նշեց՝ երկու ինստիտուտներն էլ պետք է հարգեն մեկմեկու, և այդ հարգանքը, առաջին հերթին, նախ իրենք՝ բարձրաստիճան պաշտոնյաները, պետք է դրսևորեն, քանի որ հենց իրենք են ինչ-որ առումով հանրային վարքագիծ թելադրողները: Հստակեցնում է՝ երբ այդ վարքագծին պաշտոնյաներն են հետևում, քաղաքացուց էլ չեն կարող ակնկալել, որ կաթողիկոսին ոչ թե ավազանի անունով, այլ «Վեհափառ» դիմելաձևով պետք է դիմեն:
-Եկեղեցին՝ որպես ինստիտուտ, հարգելու խնդիր կա, փաստորեն:
-Միանշանակ: Մեր երկրում տարիների ընթացքում բոլոր ինստիտուտների նկատմամբ է հարգանքը վերացել: Դա այսօրվա խնդիր չէ, այլ խնդիր է, որ այսօր պետք է լուծում ստանա: Բոլորս էլ գիտակցում ենք, որ կոնկրետ խնդիրներ կան, ու դրանք շտկելն այսօր նաև մեր վարքագծից է կախված:
-Իսկ պետությունն ի՞նչ է անում այդ խնդիրները շտկելու համար:
-Եկեք իշխանությանը որևէ քայլ չանող, ոչինչ չնախաձեռնող չդարձնենք: Երկու կարևոր ինտիտուտների մասին ենք խոսում, որոնք առանձին-առանձին ու համակարգված այս ամենի վերջը պետք է դնեն: Հասարակությունը պետք է փոխի թե՛ եկեղեցու, թե՛ իշխանության հանդեպ ունեցած վերաբերմունքը: Այս ամբողջ պատմության խնդիրն այն էր, որ խայծը կուլ տվեցին երկու կողմն էլ. Վեհափառ հոր հայտարարության հետ կապված ո՛չ հոգևոր դասը, ո՛չ էլ իշխանության ներկայացուցիչները հասարակությանը հանդարտեցնող, խաղաղություն քարոզող մեկնաբանություններով հանդես չեկան: Խորհրդային Միությունն արել է հնարավորը, որ փոխի եկեղեցու նկատմամբ հասարակության ընկալումը, ու հիմա փոխանակ ամեն բան անենք, որ շտկենք այդ վերաբերմունքը, փորձում ենք առանձնացնել, թե այս իրադրության մեջ ով ավելի սուր արտահայտվեց:
-Այն, որ եկեղեցու դերն ու նշանակությունը պետք է մեծանա մեզանում, դրանում համոզված եք, փաստորեն:
-Իհարկե, երկրորդ կարծիք լինել չի կարող: Ամենայն հարգանք ունենալով բոլոր այն մարդկանց նկատմամբ, որոնց հավատամքն այլ է` մեկը բուդդիստ է, մյուսը՝ կաթոլիկ, երրորդը` աթեիստ, մեր պետական կրոնը քրիստոնեությունն է, իսկ Հայ առաքելական եկեղեցին բարձրագույն արժեք է ճանաչված մեր երկրում:
-Ձեր գործընկեր Ալեն Սիմոնյանը, բացի այն, որ կաթողիկոսին ավազանի անունով է դիմում, կարծում է նաև, որ պետք է քննարկել նրա «գահակալության» հարցը: Սա կարո՞ղ է օրակարգային հարց լինել:
-Վեհափառ հայրապետ ընտրելու հարցը ոչ թե իշխանության որոշելիքն է, այլ հոգևոր դասի: Եկեղեցին ոչ թե անձերով, այլ համակարգային եմ գնահատում, ու կարծում եմ, որ այն այսօր չափազանց մեծ անելիք ունի:
-Ձեր գործընկերներն ու ոչ միայն նրանք հոգևոր դասին այն բանի համար են քննադատում, թե, իբրև, ցույցերի, երթերի ժամանակ մարդկանց կողքին չեն եղել, ի շահ ժողովրդի չեն արտահայտվել:
-Եթե հարցին նայենք ակցիաների կամ ցույցերի ժամանակ եկեղեցականների՝ մարդկանց կողքին լինելու կամ չլինելու դիտանկյունից, ապա, այո, եկեղեցին իր հավատացյալի կողքին է եղել: «Էլեկտրիկ Երևանի» ժամանակ, օրինակ, Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ սրբազանն էր մշտապես ներկա լինում: Խնդիրն այն է, որ մարդիկ սպասել ու սպասում են կաթողիկոսի խոսքին ու անգամ ներկայությանը, ինչը հազվադեպ է եղել: Հազվադեպ է եղել նաև նրա կողմից ասված խաղաղության կոչը, կամ եթե եղել է այդպիսին, ապա ոչ թե գոտեպնդող կամ օրհնություն տվող, այլ հանդարտեցնող ու խժդժություններին վերջ տալու կոչ է եղել: Հենց սա նկատի ունեն մարդիկ, երբ ասում են` կաթողիկոսն ինչու՞ էր լռում: Նույն կերպ նաև քաղաքական դաշտում է. ինչքան էլ պատգամավորները կամ նախարարները խոսում են, մարդիկ սպասում են Ազգային ժողովի նախագահի կամ վարչապետի խոսքին:
-Տեսակետ կա, թե Վեհափառի անձի դեմ իշխանության կողմից ուղղորդված շարժում է սկսվել, և այս ամենը շարունակությունն է դեռևս 2018-ին մեկնարկած «Նոր Հայրապետ, Նոր Հայաստան» շարժման:
-Չեմ կարծում, թե իշխանությունն ընդդեմ կաթողիկոսի ուղղորդում է որևէ մեկին: Գուցե կրկնեմ միտքս, բայց երկու կողմից էլ խայծը կուլ են տվել: Ցավալի է, որ կարևորագույն երկու ինստիտուտներ միմյանց հետ ճիշտ հարաբերվելու մոտեցումներն են կորցնում: Առաջին հերթին հենց հոգևորականները չպետք է թույլ տան, որ խորանա այս խնդիրը: Անգամ ես՝ որպես պաշտոնյա, եթե վրդովվում եմ, ապա եկեղեցին պետք է ինձ հանդարտության ու խաղաղության կոչ անի: Իշխանությունն ընդդեմ եկեղեցու դավեր չի նյութում, այն էլ` այս պահին, երբ պետության բոլոր օղակները զբաղված են կորոնավիրուսի կանխարգելման աշխատանքներով: Ինչ վերաբերում է կաթողիկոսին, այո, խաղաղության կոչերով պետք է հանդես գա, ու ցանկալի է, որ դա անի անկախ հանգամանքից՝ այն Ռոբերտ Քոչարյանի՞ն, թե՞ Սերժ Սարգսյանին, Նիկոլ Փաշինյանին է վերաբերում:
-Միգուցե կարի՞ք կա նստելու դեմ դիմաց ու քննարկելու երկուստեք հուզող բոլոր հարցերը: Իշխանության ներսում, օրինակ, նկատում ենք` եկեղեցու նկատմամբ ընկալումները տարբեր են:
-Իրականում վատ չեմ ընդունում, որ իշխանության ներսում տարբեր կարծիքներ ու մոտեցումներ կան: Հստակեցնեմ ուղղակի, որ ես այն մարդկանցից եմ, որ խաղաղությունը նախ և առաջ իմ ներսում եմ փնտրում: Կռվում եմ ոչ թե ջախջախելու, այլ բացատրելու ու շտկելու համար: Այո, ճիշտ եք նշում, պետք է երկխոսության գնալ, ինչը կա՛մ չկա, կա՛մ հեռահար ու միջնորդավորված ձևով է տեղի ունենում: Բայց եթե աշխարհիկ մարդը կարող է վրդովվել ու պոռթկալ, ապա հոգևորականը չպետք է այդ խայծը կուլ տա, նրա կոչը պետք է հանդարտեցնող լինի: Երկխոսության ու ներդաշնակության հարթակ է պետք ստեղծել, բայց ոչ հիմա: Այս պահին պետք է թողնել` հանդարտվի իրավիճակը, ապա նոր հասկանալ՝ որն է եկեղեցու դերը քաղաքականության մեջ, կամ պետությունն ինչքանով իրավունք ունի «մխրճվելու» եկեղեցու գործերի մեջ: Այդպիսով եկող սերնդին ներդաշնակ, խաղաղ, հաղորդակցային, համախմբված ու մեկմեկու օգնող պետություն ու եկեղեցի կժառանգենք:
Զրույցը՝
Սևակ ՎԱՐԴՈՒՄՅԱՆԻ
Հեղինակի նյութեր
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Ասում են… Եթե չլիներ մեր չարամիտ միջամտությունը, ապա հայերի բացարձակ մեծամասնությունը, ըստ Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի, հայտնվելու էր Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո
-
Ասում են… Պարադիգմի կտրուկ փոփոխությունը և անցումը դեպի Եվրամիության հարթակ, մեր կարծիքով, անխուսափելիորեն կապված կլինի ՀՆԱ-ի անկման և հայկական բիզնեսին, տնտեսությանն ու Հայաստանի հասարակ քաղաքացիների կենսամակարդակին լուրջ հարվածների հետ։
-
Ասում են… Դոնալդ Թրամփի գլխավորած հանրապետական վարչակազմի ԱՄՆ-ում իշխանության վերադարձով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո միջազգային գործընթացների Վաշինգտոնի ըմբռնումը նոր հարթություն է ձեռք բերել: Հունվարի 15-ին Սենատում այս հարցի վերաբերյալ նոր պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն շատ խոսուն հայտարարություններ արեց։
-
Ասում են Եթե ինչ-որ մեկը սեփական պատմությունը խեղաթյուրում է թշնամու բարեհաճությանը արժանանալու համար, նա հարգանքի արժանի չէ: Թուրքիան Հայաստանի հավերժական թշնամին է, նրանք հավերժական անեծքի տակ են հայոց կոտորածը կազմակերպելու համար:
-
Ասում են… «Զանգեզուրի միջանցքը» ներկայիս տեսքով մաքուր թուրքական պրոյեկտ է: Այդ միջանցքով Ադրբեջանը ոչնչից ստանալու է տարեկան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտ, իսկ Թուրքիայի առջև բացվելու են Կասպից ծովի դարպասները, և մուտք է գործելու Կենտրոնական Ասիա
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
Տարածաշրջանային
Սա ապտակ է ոչ միայն թուրքական Կիպրոսին, այլև՝ հենց Թուրքիային
2025 թվականի ապրիլի 4-ին Սամարղանդում տեղի ունեցավ Եվրոպական Միության և Կենտրոնական Ասիայի առաջին գագաթնաժողովը։Դրան մասնակցել են Ղազախստանի, Ղրղզստանի, ՈՒզբեկստանի, Թուրքմենստանի առաջնորդները և ԵՄ ղեկավարությունը։ Հանդիպումից հետո բոլոր մասնակից թյուրքալեզու երկրները հռչակագիր ընդունեցին...
