ՆԱՆԵ - Տատի՛կ, այս տարի Ձմեռ Պապիկին չեմ ծանրաբեռնի իմ նվերներով։ ՏԱՏԻԿ - Ինչու՞։

Արի Աղպապեանը ծնած է Լոս Անճելըս: Ան մեծ քրոջս որդին է: Արին կարելիութիւն չունեցաւ հայկական դպրոց յաճախելու, բայց ծնողքին հետեւողական եւ բծախնդիր հոգածութեան տակ ան սորվեցաւ մայրենին: Արիին հետ Լոս Անճելըս նստած սուրճ կը խմէինք եւ կը զրուցէինք հայերէնով, բայց նաեւ` ատեն ատեն անգլերէնով:

Երջանիկ է նա, ով երջանիկ է դարձնում մեկ այլ մարդու: Իսկ նա՞, նա՞, ով դժբախտացնում է մարդու՞ն, մարդկա՞նց, մի ողջ ազգի՞... Ո՞վ է նա, որ խոզի պես ճղճղում է, Ազգային ժողովի ամբիոնից խռխռում, բղավում, լուտանք ու հայհոյանք թափում բոլոր նրանց վրա` ովքեր ձայն են տվել իրեն, հույս ու հավատ ընկալել, սակայն հուսախաբ եղել։

Լինում է՝ չի լինում, մի միրուքավոր դավաճան թագավոր է լինում։ Մի օր էս մեր միրուքավոր դավաճան թագավորը սկսում է գլխի ընկնել, որ իր թագավորության կեսը, ավելի ճիշտ՝ կեսի կեսը արդեն սկսել է խելքի գալ ու հասկանալ, որ ինքը նիկչյոմնի, դավաճան, շնաբարո դուրսպրծուկ է։ Ինչու՞ կեսի կեսը։

Հաճախ եմ հիշում մեր մանկության ծաղկասարը` երկնամերձ, երկնքի կապույտ փեշի տակ։

Մեր պատմության ծանր վայրիվերումները, մեր հայրենիքի և պետականության կորուստը դարերի ընթացում, մեր ժողովրդի աննախադեպ չափերի հասնող կոտորածները, թշնամիների կողմից մեր մշակույթի և պատմության զավթումն ու յուրացումը կամ ավերումն ու ոչնչացումը, մեզ բռնի կերպով աշխարհով մեկ սփռելը, մեզ սպառնացող ուծացման վտանգը, մեր մտքի և աշխատող - արարող ձեռքի արդյունքը օտարներին անսակարկ բաշխելն ու հաճախ ձեռնունայն մնալը, այսօր էլ մեր հայրենիք-պետությանը սպառնացող մահաբեր վտանգը մեզ՝ հայերիս, պիտի սթափեցնեն, և մենք պիտի ինքներս մեզ ճանաչենք ու հաշվետու լինենք մեզնից յուրաքանչյուրի և հայրենիք-պետության առաջ:

Թե ինչպես եղավ, որ հայտնվեցի Երևանի կենտրոնում, չեմ հիշում։ Վաղուց էի պատրաստվում Հայաստան այցելել, բայց տարիներն անցնում էին, ու գալս չէր ստացվում։ Կամ աշխատանքն էր խանգարում, կամ առողջությունս չէր ներում:

Արցախի շուրջ սովորական մտորու՞մ է սա, թե՞ մեր հերոսական ժողովրդի պայքարի ու այդ պայքարում մեր ժողովրդի հերոսական կռվի, բայց և պարտադրված պարտությունից շփոթված ու հուսահատության շեմին կանգնած խոհ ու խոկումների տանջալից հանրագումար:

Լուսահոգի Պետրոս պապս հաճախ էր պատմում իրական պատմություններ, որտեղ հեքիաթի տրամաբանությամբ բարությունը և արդարությունը ոսկեզօծում էին մարդկային արարքը։ Եվ այնքան համով հոտով էր պատմում, որ կարծես լսածներս, իրոք, հեքիաթ լիներ։

Շնորհավո՜ր, ա՛յ տատ «Այբուբե՛ն չէ սա», «Բերդ է անմատույց»․․․«Էությունն է մեր»․ «Այբբենարան»-ի հանդեսին Գևորգ Էմինի «Մեր Այբուբեն»-ը ֆանտաստիկ բանաստեղծությունից «է» տառի կտորն ինձ էր ընկել։ Դասվար Մայիլյանն ինձ էր հանձնարարել նաև միջոցառման փակումը։ Երկարաշունչ, բայց գեղեցիկ շարադրանքն անգիր էի արել կարճ ժամանակում, բայց փորձին հենց ասում էի տեքստի առաջին բառերը՝ «Ես թոռն եմ Հայկ Նահապետի», անկախ ինձանից՝ լացում-հեկեկում էի։