«Երկրի նախագահը կատարել է իր 1-ին պարտավորությունը՝ երկրի անվտանգության ապահովումը»

«Իրատես de facto»-ի զրուցակիցն է Երևանի պետական համալսարանի աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետի դեկան ՄԱՐԱՏ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ:

-Պարոն Գրիգորյան, Հայաստանը տարիներ շարունակ պատրաստվում էր Եվրամիության հետ ասոցացման պայմանագիրը ստորագրելուն, սակայն կտրուկ շրջադարձ կատարվեց, և հայտարարվեց, որ Հայաստանը միանում է Մաքսային միությանը: Տարօրինակ չէ՞ արտաքին քաղաքական վեկտորի այս կտրուկ շրջադարձը:
-Ցավոք, որոշ կայացած և չկայացած քաղաքական գործիչների, հասարակական ներկայացուցիչների և լրատվամիջոցների մոտ այնպիսի պատկեր էր ձևավորվել, թե մենք պատրաստվում ենք ԵՄ-ի հետ ստորագրելու ասոցացման պայմանագիրը և ինչ-որ տեղ խաչ ենք քաշում մեր բոլոր այն պարտավորությունների, այն համաձայնագրերի վրա, որ ունենք Ռուսաստանի հետ: Դա թյուր պատկերացում էր և մեր արտաքին քաղաքականության ոչ ճիշտ ըմբռնում: Հանրապետության նախագահի կողմից վարվող արտաքին քաղաքականությունն առաջին հերթին ուղղված է երկրի անվտանգությունն ապահովելուն և դրանից բխող քաղաքական, տնտեսական հարցերը լուծելուն: Առանց անվտանգության ոչ ոք և ոչ մի երկիր ապագա չունի: Մեր վերջին 150 տարվա պատմությունը ցույց է տալիս, որ մեր անվտանգությունը մենք կապում ենք ռուսական պետության հետ: Այսօր էլ ՌԴ-ն մեր ռազմավարական գործընկերն է, և մենք երկրի անվտանգությունը, ռազմական ուժերի զարգացումը, զինված ուժերի համալրումը նոր զինատեսակներով տեսնում ենք Ռուսաստանի հետ համագործակցության շրջանակներում: Իսկ Մաքսային միության սկզբունքները հիմնականում բխում են Ռուսաստանից: Աշխարհը հիմնականում միաբևեռ է, ինչը խիստ վտանգավոր է: ՌԴ-ն այսօր խնդիր ունի ստեղծելու մի նոր բևեռ՝ երկրորդ բևեռը: Այսօր կարող ենք ասել, որ երկրորդ բևեռի առանցքը կա, այն արդեն գործում է, և դրա վկայությունն է սիրիական հարցի խաղաղ լուծումը: Այդ բևեռի վերջնական ձևավորման համար Ռուսաստանը պետք է ունենա դաշնակիցներ, իսկ այդ դաշնակիցների առաջին շարքերում կլինեն նախկին ԽՍՀՄ այն հանրապետությունները, որոնք իրենց ռազմական, տնտեսական, մշակութային կապերով, մենթալիտետով կապված են իրար հետ: Ռուսաստանի համար ապագա անվտանգության տեսակետից գերխնդիր է այդ նոր բևեռի ձևավորումը: Այդ բևեռը կհանդիսանան Մաքսային և Եվրասիական միությունները: Մեր շահերից չի բխում հակադրվել այդ ուղղությանը: Ինչ վերաբերում է Եվրոպայի հետ մեր համագործակցությանը, ապա ես երբեք չեմ լսել երկրի առաջին դեմքերից, հատկապես ՀՀ նախագահից, որ, ստորագրելով ասոցացման պայմանագիրը, պատրաստվում ենք դառնալու ԵՄ կամ ՆԱՏՕ-ի անդամ: Այդպիսի հայտարարություն երբեք չի եղել: Մենք ասում ենք՝ ուզում ենք ամրապնդել մեր հարաբերությունները ԵՄ-ի հետ, ԵՄ որոշ սկզբունքներ, դրույթներ ընդունելի են մեր երկիրը զարգացնելու համար: Իսկ ո՞վ ասաց, որ եթե անդամակցում ենք մի միության, անպայման պետք է հակադրվենք մեկ այլ կառույցի: Որոշ լրատվամիջոցների և անձանց հակառուսական մեկնաբանությունները խիստ վտանգավոր են մեզ համար: Մենք Ռուսաստանի հետ կապված ենք շատ ամուր կապերով: Թող հիշեն 1993 թվականը. երբ մեր զինված ջոկատներն ազատագրեցին Քարվաճառը, Թուրքիայի այն ժամանակվա նախագահն անասելի հիստերիա բարձրացրեց՝ սպառնալով անցնել սահմանն ու օգնել իրենց ադրբեջանցի եղբայրներին: Միայն Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարի կոշտ հայտարարությունը, որ դա կլինի երրորդ համաշխարհային պատերազմի սկիզբը, հետ պահեց Թուրքիային այդ մտադրությունից: Ո՞Ւր էին այդ ժամանակ Եվրամիության անդամները, ինչո՞ւ ձայն չբարձրացրին: Ահա այն հիմնական երաշխիքը, որ ուղղորդում է մեզ, և ճիշտ է վարվում երկրի նախագահը, որովհետև երկրի համար առաջնայինն անվտանգությունն է:
-Ասում են նաև, որ Ռուսաստանը, ի վերջո, տարբեր ճնշումների միջոցով է հասել Մաքսային միությանը Հայաստանի անդամակցելու որոշման ընդունմանը: Մասնավորապես, գազի թանկացումը, զենքի վաճառքն Ադրբեջանին ճնշման ձևերից են:
-Թյուր մեկնաբանություններ եղան ՌԴ-ի կողմից Ադրբեջանին զենք վաճառելու հարցի շուրջ: Դրան ես ունեմ իմ մեկնաբանությունը, ինչը գուցե ոմանք չընդունեն: Դա մտրակի և քաղցրաբլիթի քաղաքականությունն է, որ վարեց ՌԴ-ն Ադրբեջանի նկատմամբ: Հայաստանի նկատմամբ նման քաղաքականությունն անիմաստ է, որովհետև մենք ՌԴ ռազմավարական գործընկերն ենք: Գազի թանկացումը, զենքի վաճառքը ոչ մի կապ չունեն Մաքսային միությանը ՀՀ անդամակցության հարցի հետ: Մենք առանց այն էլ խոր կապերով կապված ենք Ռուսաստանի հետ, կապված ենք պայմանագրերով, ռուսական զորքը պաշտպանում է մեր սահմանները, ի՞նչ ճնշումների մասին կարող է խոսք լինել: Մաքսային միությանն անդամակցելը բխում է մեր շահերից: Մենք Ռուսաստանի համար տնտեսական հետաքրքրություն չենք ներկայացնում. փոքր տարածք ենք, չկա համապատասխան շուկա: Մենք ՌԴ-ի համար հետաքրքրություն ներկայացնում ենք ռազմավարական և քաղաքական տեսակետից: Ինչ վերաբերում է Ադրբեջանին զենք վաճառելուն, ապա այն նախ և առաջ կոմերցիա էր: Բացի այդ, կար նաև քաղաքական ենթատեքստ: Դրանով գուցե Ռուսաստանն Ադրբեջանին ուզեց հասկացնել, որ, ճիշտ է, Հայաստանի հետ իր հարաբերությունները ռազմավարական են, սակայն այդ սերտ կապերն Ադրբեջանի դեմ ուղղված չեն: Ռուսաստանը շատ լավ գիտի, որ այդ զենքը երբեք իր դեմ չի կիրառվի: Եթե օգտագործվի ՀՀ-ի դեմ, նշանակում է՝ կօգտագործվի նաև իր դեմ: Հակառակ դեպքում մի քանի օրում այդ զենքը կվերածվի մետաղի ջարդոնի: Մյուս կողմից, վերջին 2 տարում ՌԴ-ն 1,5 միլիարդ դոլարի ժամանակակից զենք է տվել Հայաստանի բանակին: Ո՞Ւմ հաշվին, ինչպե՞ս, մեր բյուջեն թույլ կտա՞ր նման ծախսեր կատարել: Մենք ձեռք ենք բերել այդ զենքը բավականին հարմար գներով, և եթե այսօր ասում ենք, որ մեր բանակը զինված է գերժամանակակից տեխնիկայով, ու պատրաստ ենք դիմակայելու հակառակորդին ու հակահարված տալու, ապա պարզ չէ՞, թե ով է դրա թիկունքում կանգնած. մեր ռազմավարական գործընկերը: Եկեք մակերեսային մեկնաբանությունները թողնենք մի կողմ և խոր նայենք երևույթներին: Շատ չկայացած քաղաքական գործիչներ կամ նախկին իշխանավորներ բոլոր մեկնաբանությունները տանում են մեկ ուղղությամբ՝ բոլոր հարցադրումները կապելով «իշխանությունները պետք է հեռանան» ձևակերպման հետ: Եթե իշխանությունները կատարել են այդ քայլը և երկրի անվտանգության ապահովման տեսակետից միանում են Մաքսային միությանը, ապա ես սատարում եմ նման իշխանություններին արտաքին քաղաքականության հարցերում: Մաքսային միությանը միանալը մեզ ձեռնտու է թե ռազմական, թե քաղաքական, թե տնտեսական առումով: Իհարկե, ներկայումս դժվար է խոսել տնտեսական շահավետության չափերի մասին, քանի որ չունենք այդ պայմանագրերը, բայց որ այն շահավետ կլինի, չեմ կասկածում, դրա համար բոլոր հիմքերը կան:
-Պարոն Գրիգորյան, չե՞ք կարծում, որ Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական իրավիճակի կայունությունն ավելի շատ Ռուսաստանի, ոչ թե Հայաստանի ձեռքում է: Մեր բոլոր ենթակառուցվածքները, լծակները գտնվում են ՌԴ-ի ձեռքում, և ցանկացած պահի ՌԴ-ն կարող է կաթվածահար անել մեր տնտեսությունը:
-Շատ երկրներ կան, որտեղ տնտեսության մեջ որևէ պետության դերակատարումն առաջնային է: Բայց դա չի նշանակում է, թե այդպիսով ստանձնում են այդ երկրների կառավարչի դերը: Մենք ունենք մեր ինքնուրույնությունը, անկախությունը: Ոմանք մեղադրում են ՀՀ նախագահին, թե միանալով Մաքսային միությանը՝ կորցնում ենք մեր անկախությունը, խախտում ենք սահմանադրությունը: Ընդհակառակը, երկրի նախագահը կատարել է իր առաջին պարտավորությունը՝ երկրի անվտանգության ապահովումը, և դա գովելի է: Մենք ԵՄ-ի հետ պետք է համագործակցենք, բայց ԵՄ-ում ոչ ոք մեզ չի սպասում, և ոչ էլ մենք այնտեղ տեղ ունենք: Անընդհատ կրկնում ենք՝ եվրոպական արժեքներ: Որո՞նք են այդ արժեքները: Ամենամեծ արժեքները քրիստոնեական սկզբունքներն են: Նույն Եվրոպան այսօր հեռացել է քրիստոնեական արժեքներից: Որոշ վայ-քաղաքական գործիչներ հայտարարում են, թե Ռուսաստանը կոռումպացված երկիր է, այդպես չէ, չի կարելի նման հայտարարություններ անել: Իսկ ով ասաց, որ Եվրոպան կոռումպացված չէ: Բերեմ տասնյակ օրինակներ. Հունգարիան կասկածելի գործարքներ կատարեց Ադրբեջանի հետ՝ արտահանձնելով մարդասպանին: Ի՞նչ է, դա կոռուպցիայի արդյունք չէ՞ր: Նույն եվրոպաներում Ադրբեջանը չի՞ կիրառում իր խավիարային քաղաքականությունը: Ինչ վերաբերում է մեր ներքին խնդիրներին, ապա մեր երկրում մեր ներքին հարցերը լուծողը մենք պետք է լինենք, ոչ ոք չի կարող դրսից ինչ-որ բան թելադրել և լուծել մեր ներքին խնդիրները:

Զրուցեց
Լիլիթ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• «451° ըստ Ֆարենհայթի»
• ՈՒրիշ տեղ չկա՞ր
• «24 ժամ ե­ղել ենք տար­բեր զեն­քե­րի հրե­տա­կոծ­ման տակ»
• «Ադր­բե­ջա­նը, Թուր­քիան ու ֆոս­ֆո­րա­յին զենքն Ադր­բե­ջա­նին մա­տա­կա­րա­րող­նե­րը պետք է պա­տաս­խան տան դա­տա­րա­նի ա­ռաջ»
• «Մեր բո­լո­րի ճա­կա­տա­գի­րը սահ­մա­նին կանգ­նած հայ զին­վո­րա­կա­նի ձեռ­քում է»
• Կա­րե­նին անհ­նար էր չհար­գել, նույ­նիսկ հա­կա­ռա­կորդ­նե­րը նրան ըն­դու­նում էին որ­պես լե­գենդ, որ­պես ժայռ, որ­պես հե­ղի­նա­կու­թ­յուն
• Եկե­ղե­ցին գո­յութ­յուն ու­նի 2000 տա­րի և գո­նե ա­ռա­ջի­կա 2000 տար­վա հա­մար պետք է ա­պա­հո­վի ե­կող սե­րունդ­նե­րի հոգևոր կա­րիք­նե­րը
• «Լճա­շեն­ցի­նե­րի միա­վոր­ման» դռ­նե­րը բաց են բո­լոր լճա­շեն­ցի­նե­րի առջև
• «Ար­տա­կարգ դրու­թ­յու­նը կանց­նի, բայց բո­լոր ծնող­նե­րի, ա­շա­կերտ­նե­րի, ու­սու­ցիչ­նե­րի հա­մար կմ­նա մի շատ լավ նո­րա­մու­ծու­թ­յուն՝ հե­ռա­վար ու­սու­ցու­մը»
• «ՌԴ-ն կա­րող է գնալ հա­րա­բե­րու­թ­յուն­նե­րի վատ­թա­րաց­ման ճա­նա­պար­հով, ե­թե Թուր­քիան շա­րու­նա­կի ազ­դե­ցու­թ­յան գո­տին ընդ­լայ­նե­լու քա­ղա­քա­կա­նու­թ­յու­նը»
• «Ռա­յա­նէյր»-ը հա­տուկ սպա­սար­կում է ի­րա­կա­նաց­նում
• Յա­կուտս­կի հայ­կա­կան կի­րակ­նօ­ր­յա դպ­րո­ցի սա­նե­րը նշե­ցին Ա­մա­նո­րը
• «Հա­յաս­տա­նը եր­գող ժայ­ռե­րի եր­կիր է, և ես ե­րա­զանք ու­նեմ նվա­գելու այդ ժայ­ռե­րի մեջ»
• Նպա­տա­կը դիր­քա­պահ զին­վո­րի անվ­տան­գու­թ­յունն է
• «Ադր­բե­ջա­նում պետք է տե­ղի ու­նե­նա հա­մա­կար­գա­յին փո­փո­խու­թ­յուն, որ­պես­զի կա­ռու­ցո­ղա­կան երկ­խո­սու­թ­յուն ակն­կա­լենք»
• Յակուտսկի հայերն ակտիվ մասնակցություն են ունենում եկեղեցական բոլոր տոներին
• Ստամբուլում հաղթանակ է տարել ընդդիմությունը. ի՞նչ կանի Էրդողանը
• Քրիստոնեական և հոգևոր գիտելիքների ճիշտ ուղղորդում դասընթացի միջոցով
• «Ինձ համար Արամ Իլյիչը սրբություն է»
• «ԱԳՆ-ն պետք է ավելի շատ կենտրոնանա հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման, քան Ցեղասպանության ճանաչման խնդրի վրա»

Մեկնաբանություններ