«Եթե 1991-94 թթ. պայքարում էինք, որ ազատագրենք, հիմա արդեն ատամներով պահում ենք ազատագրվածը»

Ապրիլյան պատերազմից մեկ տարի անց «Հայոց հզոր բանակ» ծրագրի նախաձեռնող ԿԱՐԵՆ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆԻ հետ զրուցում ենք ապրիլյան դասերի մասին։

-Պարոն Հովհաննիսյան, ապրիլյան պատերազմից մեկ տարի է անցել։ Ի՞նչ դասեր քաղեցինք, ի՞նչ ցույց տվեց մեզ այդ պատերազմը։
-Ապրիլյան պատերազմը նախ ցույց տվեց, որ անհնար է նման նյութատեխնիկական բազայով կարևորագույն նշանակություն ունեցող մարտական դիրք պահելը, որ, այսպես ասած, «կանսերվի բանկաներով» դիրքը չես դարձնի անխոցելի: Սակայն, մյուս կողմից, այդ պատերազմը, ի զարմանս անգամ 1991-94 թթ. Արցախյան պատերազմի մասնակիցների, ինչպես նաև բոլորիս, ցույց տվեց, թե 18-20 տարեկան զինվորն ինչ մարտական ոգի ունի, սահմանային հրամկազմն ինչպիսի տակտիկական պատրաստություն ունի: Չնայած մենք ունեցանք մարդկային կորուստներ, ունեցանք տարածքային կորուստներ, սակայն Ադրբեջանն այս պատերազմում ևս պարտվեց, քանի որ չկարողացավ իրագործել իր առջև դրված առաջադրանքի անգամ 0.1 տոկոսը, այն է՝ գրավել ամբողջ Արցախը:
-Ապրիլից հետո մեր աշխատանքները պաշտպանության կազմակերպման հարցում ի՞նչ ուղղությամբ պետք է տանենք։
-Ապրիլից հետո իրավիճակը կտրուկ փոխվեց սահմանագծում, բոլորովին այլ նորմատիվներով սկսեց առաջ տարվել պաշտպանական համակարգը: Երկար տարիներ մասնագետները մատնանշում էին հենց այն համակարգը, որը ներդրվեց ապրիլյան պատերազմից հետո: Ժամանակակից դարաշրջանում հույսը դնել միայն սահմանապահ շների, պահածոների դատարկ տարաների և զինվորի աչալրջության ու լսողության վրա, մեղմ ասած, բանականությունից դուրս է: Այժմ մեր դիրքերը կահավորված են այնպիսի ժամանակակից նյութատեխնիկական սարքավորումներով, որ հակառակորդի կողմից ցանկացած շարժ եղանակային ցանկացած պայմաններում, օրվա ցանկացած ժամին արձանագրվում և հաղորդվում է համապատասխան մարմիններին: Այն ուղղությունը, որը հիմա տարվում է, թերևս ամենաճիշտն ու նպատակայինն է: Եթե մենք այս մեկ տարվա կտրվածքով կարողացել ենք ժամանակին հայտնաբերել և հետ շպրտել հակառակորդի բազմաթիվ դիվերսիոն խմբեր, եթե չենք թողել, որ նրանք անցնեն անգամ չեզոք գոտին, դա բացառապես եղել է նորագույն տեխնոլոգիաների շնորհիվ, որոնք ներդրվեցին ապրիլյան պատերազմից հետո: Այս մեկ տարում արվել է այնքան գործ, որ պետք է արվեր անցած 20 տարիներին:
-Ապրիլը հոգեբանություն փոխեց։ Այն, որքան էլ անդառնալի կորուստներ բերեց, կարող է դառնալ մտածողության փոփոխության հիմք։ Չե՞ք կարծում, որ հերոսի կերպարը նահատակվողից վերածվեց պայքարող, հաղթող հերոսի կերպարի։
-Իսկապես ապրիլը մտածողություն փոխեց, եթե 1991-94 թվականներին պայքարում էինք, որ ազատագրենք, հիմա արդեն ատամներով պահում ենք ազատագրվածը: 18-20 տարեկան զինվորն իր հրամանատարի հետ գնում էր գիտակցված մահի՝ իմանալով, որ իր մահով կփրկի դիրք կամ բնակավայր: Ապրիլյան պատերազմը եղավ համախմբման առիթ, մինչ այդ թվում էր, թե մենք անվերադարձ կորցրել ենք միավորվելու մեր կամքը, սակայն 2016 թ. ապրիլը ցույց տվեց, որ բոլորն էլ պատրաստ են կանգնելու 18-20 տարեկան զինվորի կողքին, ինչպես նաև նվիրվելու հայրենիքը պաշտպանելու գործին:
-Պաշտպանության նախարարը առաջ է քաշել «ազգ-բանակ» գաղափարախոսությունը։ Ըստ Ձեզ՝ ի՞նչ բովանդակություն պետք է ունենա այդ գաղափարախոսությունը։
-Նախարարի այս հիանալի գաղափարը պետք է վաղուց առաջ քաշվեր: Բանակը չպետք է քողարկել շինծու գաղտնիության քողի տակ և դրանով ստեղծել պարարտ հող բանակի հաշվին հարստացողների համար: Նախարարի առաջ քաշած «ազգ-բանակ» գաղափարախոսությունը հասարակություն-բանակ վստահության համար հիանալի միջոց է: Սակայն գաղափարախոսությունը չպետք է սահմանափակվի միայն հասարակության կողմից բանակին հոգեբանական և ֆինանսական աջակցությամբ, այստեղ պետք է լինի այն կապը, որը, առանց վնասելու ռազմական գաղտնիությանը, թույլ կտա հասարակությանը մտնել բանակ և վեր հանել բանակային որոշ խնդիրներ, որոնց մասին չեն կարող բարձրաձայնել զինվորը, կրտսեր հրամկազմը:
-Դուք «Հայոց հզոր բանակ» ծրագրի նախաձեռնողն եք։ Ծրագիրը կյանքի է կոչվում հանրության հանգանակությունների շնորհիվ։ Ի՞նչ փուլում է ծրագիրը, մարդիկ ինչպե՞ս են արձագանքում բանակին օգնելու Ձեր նախաձեռնությանը։
-«Հայոց հզոր բանակ» ծրագիրը ևս շուտով կդառնա մեկ տարեկան, այն ծնվեց ապրիլյան պատերազմից հետո: Երբ ինքս ականատես եղա, թե դիրքերում ինչ վիճակ է, փորձեցի ընկերներիս հետ ինչ-որ բանով օգտակար լինել բանակին: Այս ծրագիրը բացառապես սահմանային զորամասերի և դիրքերի համար է: Այժմ ընթացքի մեջ է ծրագրի վեցերորդ փուլը: Ծրագրին մասնակցում են ամենատարբեր մարդիկ ամենատարբեր երկրներից՝ բերելով իրենց նպաստը, սկսած 1000 դրամից, 20 դոլարից, 20 եվրոյից, 1000 ռուբլուց, վերջացրած 70000 դրամով, 500 դոլարով, 20000 ռուբլով և այլն: Մարդկանց մեջ դեռ կա այն վախը, որ գումարը տեղ չի հասնի, կկորչի ճանապարհի կեսին, սակայն, երբ ծանոթանում են իմ նախաձեռնությամբ ստեղծված ծրագրի աշխատանքներին, հաշվետվություններին, առանց վարանելու սկսում են մասնակցել ծրագրին: Պետք է նշեմ, որ մարդիկ չեն բավարարվում մեկ անգամ մասնակցելով: Համարյա բոլոր մասնակիցները մշտապես, ամեն ամիս գումար են փոխանցում ծրագրի համար բացված հաշվեհամարներին:

Զրուցեց
Լիլիթ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ

Հեղինակի նյութեր

• «451° ըստ Ֆարենհայթի»
• ՈՒրիշ տեղ չկա՞ր
• «24 ժամ ե­ղել ենք տար­բեր զեն­քե­րի հրե­տա­կոծ­ման տակ»
• «Ադր­բե­ջա­նը, Թուր­քիան ու ֆոս­ֆո­րա­յին զենքն Ադր­բե­ջա­նին մա­տա­կա­րա­րող­նե­րը պետք է պա­տաս­խան տան դա­տա­րա­նի ա­ռաջ»
• «Մեր բո­լո­րի ճա­կա­տա­գի­րը սահ­մա­նին կանգ­նած հայ զին­վո­րա­կա­նի ձեռ­քում է»
• Կա­րե­նին անհ­նար էր չհար­գել, նույ­նիսկ հա­կա­ռա­կորդ­նե­րը նրան ըն­դու­նում էին որ­պես լե­գենդ, որ­պես ժայռ, որ­պես հե­ղի­նա­կու­թ­յուն
• Եկե­ղե­ցին գո­յութ­յուն ու­նի 2000 տա­րի և գո­նե ա­ռա­ջի­կա 2000 տար­վա հա­մար պետք է ա­պա­հո­վի ե­կող սե­րունդ­նե­րի հոգևոր կա­րիք­նե­րը
• «Լճա­շեն­ցի­նե­րի միա­վոր­ման» դռ­նե­րը բաց են բո­լոր լճա­շեն­ցի­նե­րի առջև
• «Ար­տա­կարգ դրու­թ­յու­նը կանց­նի, բայց բո­լոր ծնող­նե­րի, ա­շա­կերտ­նե­րի, ու­սու­ցիչ­նե­րի հա­մար կմ­նա մի շատ լավ նո­րա­մու­ծու­թ­յուն՝ հե­ռա­վար ու­սու­ցու­մը»
• «ՌԴ-ն կա­րող է գնալ հա­րա­բե­րու­թ­յուն­նե­րի վատ­թա­րաց­ման ճա­նա­պար­հով, ե­թե Թուր­քիան շա­րու­նա­կի ազ­դե­ցու­թ­յան գո­տին ընդ­լայ­նե­լու քա­ղա­քա­կա­նու­թ­յու­նը»
• «Ռա­յա­նէյր»-ը հա­տուկ սպա­սար­կում է ի­րա­կա­նաց­նում
• Յա­կուտս­կի հայ­կա­կան կի­րակ­նօ­ր­յա դպ­րո­ցի սա­նե­րը նշե­ցին Ա­մա­նո­րը
• «Հա­յաս­տա­նը եր­գող ժայ­ռե­րի եր­կիր է, և ես ե­րա­զանք ու­նեմ նվա­գելու այդ ժայ­ռե­րի մեջ»
• Նպա­տա­կը դիր­քա­պահ զին­վո­րի անվ­տան­գու­թ­յունն է
• «Ադր­բե­ջա­նում պետք է տե­ղի ու­նե­նա հա­մա­կար­գա­յին փո­փո­խու­թ­յուն, որ­պես­զի կա­ռու­ցո­ղա­կան երկ­խո­սու­թ­յուն ակն­կա­լենք»
• Յակուտսկի հայերն ակտիվ մասնակցություն են ունենում եկեղեցական բոլոր տոներին
• Ստամբուլում հաղթանակ է տարել ընդդիմությունը. ի՞նչ կանի Էրդողանը
• Քրիստոնեական և հոգևոր գիտելիքների ճիշտ ուղղորդում դասընթացի միջոցով
• «Ինձ համար Արամ Իլյիչը սրբություն է»
• «ԱԳՆ-ն պետք է ավելի շատ կենտրոնանա հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման, քան Ցեղասպանության ճանաչման խնդրի վրա»

Մեկնաբանություններ