«Պետք է հասկանալ` ինչն է իրեն սպառել, և ինչ պահանջ ունի 21-րդ դարի այցելուն»

Ալեքսանդր Սպենդիարյանի տուն-թանգարանը Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումների շրջանակում նախատեսում է յուրատեսակ ֆլեշ-մոբ: «Տուն-թանգարանին կից պուրակում կհնչեն Սպենդիարյանի «Առ Հայաստան» կոնցերտային արիան` Հովհաննես Հովհաննիսյանի խոսքերով, «Այնտեղ, այնտեղ, դեպ վեh այն դաշտը» հերոսական երգը` Խաչատուր Աբովյանի «Վերք Հայաստանի» վեպի մոտիվներով՝ մոմավառության լուռ արարողությամբ»,- «Իրատես de facto»-ի հետ զրույցում ասաց տուն-թանգարանի տնօրեն ՄԱՐԻՆԵ ՕԹԱՐՅԱՆԸ, նշելով, որ այս ստեղծագործությունները գրվել են 1914-15 թվականներին, ջարդերի անմիջական տպավորության ներքո: Տարվա ընթացքում տուն-թանգարանում կցուցադրվեն նշված ստեղծագործությունների նոտաների առաջին հրատարակությունները, որոնք ունեն մեկդարյա պատմություն: Հետագայում դրանք Գևորգ Բուդաղյանի խմբագրությամբ տեղ են գտել Սպենդիարյանի երկերի լիակատար ժողովածուի մեջ:

Ի դեպ, երբ Սպենդիարյանը «Այնտեղ, այնտեղ, դեպ վեհ այն դաշտը» ուղարկում է Մոսկվայի հայկական ընկերությանը` տպագրության, ցանկություն է հայտնում, որ այն ձևավորի հայ նկարիչը: Այդպես էլ լինում է. այս ստեղծագործության նոտաների շապիկը ձևավորում է Մարտիրոս Սարյանը:

Նշենք, որ ապրիլքսանչորսյան զոհերի հիշատակին նվիրված ֆլեշ-մոբը կիրականացվի Սպենդիարյանի մահվան օրը` մայիսի 7-ին: Ընդհանուր առմամբ, ամեն տարի թանգարանն ունենում է հիշատակի օրեր. Սպենդիարյանի ծննդյան և մահվան օրերը նշվում են օպերայի հրապարակում` կոմպոզիտորի շիրմի մոտ, ուր հավաքվում է արվեստասեր հասարակությունը: Երաժշտական թանգարանը յուրատեսակ ծրագրերով է ներկայանում նաև «Թանգարանային գիշեր» միջոցառմանը՝ այցելուների աննախադեպ հոսք ապահովելով: Առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձվում կրթամշակութային ծրագրերին, կազմակերպվում են համերգներ, ցուցահանդեսներ, դասախոսություններ և ավանդական միջոցառումներ, «Ռոմանսի երեկոներ», «Պատանի սպենդիարյանականների երդում», «Մեկ օր Սպենդիարյանի տուն-թանգարանում» և այլն:

Այնուհանդերձ, ամենացավոտ հարցը այցելուների պակասն է: Ակտիվ են կոնսերվատորիայի ուսանողները (նույնը չի կարելի ասել երաժշտական ուսումնարանների դեպքում), երաժշտական, նաև հանրակրթական որոշ դպրոցներ: Ոմանց հետ թանգարանը տարիների համագործակցության պատմություն ունի (Ալ. Սպենդիարյանի, Սայաթ-Նովայի անվան երաժշտական դպրոցներ, Անանիա Շիրակացու անվան ճեմարան, Ջոն Կիրակոսյանի, Յավորովի անվան դպրոցներ):

«Կան դպրոցներ, որ առհասարակ չեն այցելում թանգարան: Ինչքան էլ ասեն` օրենքը թույլ չի տալիս դրամահավաքություն, միևնույն է, եթե ուսուցիչն ուզում է թանգարան այցելելու մշակույթ ձևավորել երեխաների մեջ, սեր ներդնել դեպի մշակույթը, երաժշտությունը, ապա անպայման կնախաձեռնի նման այցելություններ»,- համոզված է տուն-թանգարանի տնօրենը:

Հետաքրքրվեցի` աբոնեմենտային համակարգը գուցե լուծե՞ր այս խնդիրը, և նոր սերունդը կախված չլինե՞ր ուսուցչի «բարեհաճությունից»:

«Կարծում եմ` այո: Տարիներ առաջ գործում էր աբոնեմենտային համակարգ, որը նախաձեռնել էր Կենտրոն վարչական շրջանի այդ ժամանակվա ղեկավար Գագիկ Բեգլարյանը, և պետք է ասեմ, որ կենտրոնի գրեթե բոլոր դպրոցներն այցելում էին թանգարան: Ես չեմ կարծում, որ դա պարտադրանք է: Երեխան չգիտի ուր գնալ, նրան ոչ թե պարտադրում ես, այլ ուղղորդում: Կսիրի, թե ոչ, կախված է նաև նյութի մատուցման եղանակից: Կարող եմ ասել, որ երեխաներն այստեղից հեռանում են ոգևորված, հատկապես «Վիրտուալ դիրիժոր» ինտերակտիվ խաղի տպավորությամբ»:

Թանգարանն ունի նորագույն տեխնոլոգիաներով վերազինված եռալեզու էքսպոզիցիա: «Պետք է հասկանալ` ինչն է իրեն սպառել և ինչ պահանջ ունի 21-րդ դարի այցելուն»,- ընդգծեց Մարինե Օթարյանը: Մեր օրերում մեծ նշանակություն ունի գովազդը: Զրուցակիցս փաստեց, որ այդ առումով էլ ակտիվ են: Թանգարանային անցուդարձը, ընթացիկ միջոցառումները հանրահռչակվում են թանգարանի կայքում, սոցցանցերում: Տուն-թանգարանը հասանելի է նաև թվային տարածքում: Գործում է վիրտուալ շրջագայություն, կարող եք տանը նստած այցելել թանգարան, ծանոթանալ ցուցանմուշներին: «Գովազդ քիչ թե շատ արվում է, պարզապես ոչ բոլորն են հետաքրքրվում բարձր արվեստով, իսկ Սպենդիարյանը բարձր արվեստ է»,- նկատեց Մարինե Օթարյանը: Անդրադառնալով «Զբոսաշրջիկները հետաքրքրվո՞ւմ են թանգարանով» հարցին` ասաց. «Չեմ կարող ասել, թե ակտիվությունը մեծ է, սակայն 2014-ը աննախադեպ էր նրանով, որ ունեցանք մեծ թվով ճապոնացի այցելուներ, ինչն էլ մեզ մղեց եռալեզու բուկլետը դարձնելու հնգալեզու` ավելացնելով՝ ֆրանսերենն ու ճապոներենը»:

Ալեքսանդր Սպենդիարյանի տուն-թանգարանը հիմնադրվել է 1963-ին` ՀԽՍՀ մինիստրների խորհրդի նախագահ Անտոն Քոչինյանի նոյեմբերի 21-ի N491 որոշմամբ, Նալբանդյան 23 (այժմ` 21) հասցեում, այն տանը, որտեղ կոմպոզիտորն ապրել է կյանքի վերջին տարիներին` 1926-1928 թթ.: Բացվել է 1967-ի նոյեմբերի 25-ին: Այն Հայաստանում առաջին երաժշտական տուն-թանգարանն էր:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ