«Հասկացա, թե որքան թերի ենք աշխատում, որ նորից դահիճը դիտվում է որպես զոհ, իսկ զոհին փորձում են ներկայացնել որպես դահիճ»

Հասարակական գործիչ, «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 2-րդ աստիճանի մեդալակիր ՆՈՐԱ ՀԱԿՈԲՅԱՆԸ ապրիլի 17-ին կնշի ծննդյան 80-ամյակը: Առողջություն և արևշատություն ենք մաղթում հոբելյարին և ներկայացնում նրա հետ մեր հարցազրույցը:

-Տիկին Նորա, Դուք Ձեր կենսակերպով և գործունեությամբ կարծես հաստատում եք Վահրամ Փափազյանի այն միտքը, թե կինը երբեք հաշվի չի նստում ժամանակի հետ: Ի՞նչ է Ձեզ համար ժամանակը:
-Ժամանակն ինձ համար ապրելու և գործելու հնարավորություն է: Չեմ սիրում հակադրվել ժամանակի պահանջներին, սակայն չեմ էլ սիրում ժամանակից առաջ ընկնել: Շատ հաճախ ապրում և գործում եմ բնազդով, բայց լինում են դեպքեր, երբ անձնական անկախությունս, մարդկային որակներս, ապրելակերպս պահպանելու համար կարող եմ ապրել և գործել նաև ժամանակին ոչ համահունչ:
-Ինչպիսի՞ն է կին Նորա Հակոբյանը:
-Լավ կլիներ այս հարցին պատասխաներ ամուսինս՝ Էդվարդ Թադևոսյանը: Իսկ իմ կարծիքով՝ ես զգացմունքային, սիրո համար զոհաբերության պատրաստ, աշխատասեր անձնավորություն եմ: Տանը սիրում եմ ստեղծել գեղեցկի մթնոլորտ, տաքարյուն եմ, բայց գիտեմ մեղքս քավել, եթե սխալվում եմ: Մեր ընտանիքում հակասությունները հաղթահարելու պահին սովորաբար առաջին քայլը ես եմ կատարում:
-Իսկ ինչպիսի՞ն է հասարակական գործիչ Նորա Հակոբյանը:
-Այս հարցին էլ իմ իմ գործընկերները կարող էին պատասխանել: Նվիրված եմ գործիս, երկրիս, ազգիս: Ստեղծագործող եմ, սիրում եմ աշխատել թիմով: Պահանջկոտ եմ և՛ ինքս իմ, և՛ շրջապատիս հանդեպ: Արագ բորբոքվում եմ, բայց նաև զիջող եմ: Ես եղել եմ կոմերիտմիությունում ընտրված պաշտոններում, տասնութ տարի աշխատել եմ ԱՕԿՍ-ում որպես նախագահի տեղակալ, ապա՝ նախագահ: Դրանք իմ աշխատանքային գործունեության լավագույն տարիներն էին՝ շնորհիվ այն համագործակցության, որ ստեղծվել էր և՛ հասարակության ներկայացուցիչների, և՛ կոլեկտիվի անդամների հետ: Այնուհետև, ավելի քան 30 տարի, ղեկավարել եմ «Կանանց հանրապետական խորհուրդը»: Այս երեք կառույցներն էլ հասարակական բնույթի են, և իմ պաշտոնները միշտ եղել են ընտրովի:
-Դուք պարգևատրվեցիք «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 2-րդ աստիճանի մեդալով, ի՞նչ է դա Ձեզ համար:
-Ես փառքի ձգտողներից չեմ և ոչ էլ մտածել եմ, թե ինձ պիտի անպայման պարգևատրեն: Ըստ կարելվույն ծառայել եմ երկրիս, ազգիս, նվիրվել իմ սիրած գործին: Շնորհակալ եմ «Կանանց հանրապետական խորհրդին»՝ պարգևատրման ներկայացնելու և Հայաստանի Հանրապետության նախագահին՝ ինձ պարգևատրելու համար:
Պարգևատրումը բերում է այն հաճելի զգացումը, որ քեզ չեն մոռացել, որ քեզ հիշում ու գնահատում են: Ինձ էլ հաճելի է գիտակցել, որ իմ համեստ ներդրումն եմ ունեցել հայրենիքիս շենացման գործում:
-Ձեր կարծիքով` որո՞նք են անկախության տարիների ձեռքբերումներն ու բացթողումները:
-Պայքարը անկախության համար ընդունել եմ անմնացորդ: Սեփական փոքր ներդրումն եմ ունեցել ՀՀԿ կենտկոմի գիշերային պլենումներում, որտեղ քաղբյուրոյի անդամների ներկայությամբ պաշտպանել եմ մեր ազգային ազատագրական պայքարի գաղափարները: Նախկին Գերագույն խորհրդում, կոմունիստ լինելով հանդերձ, բազմիցս քվեարկել եմ հօգուտ Հայոց համազգային շարժման առաջարկների: Սակայն անկախության տարիներին խորապես հիասթափություն եմ ապրել, երբ շարժումը փոխարինվեց «կազմակերպությամբ», իսկ կազմակերպության անդամներն էլ, գրավելով պաշտոններ, ավելի շատ հաջողեցին երկիրը քանդելու, ոչ թե նորոգելու, կառուցելու գործընթացներում: Իմ համոզմամբ, Հայաստանը որպես անկախ պետություն վերջնականապես դեռևս չի կայացել: Անկախ չի կարելի համարել մի երկիր, որտեղ տնտեսական աճը չի ապահովում երկրի բնակչության բնականոն ապրելակերպը: Անկախ և կայացած չի կարող լինել մի երկիր, որի ազգաբնակչության 80 տոկոսը տարբեր աստիճանի աղքատության մեջ է, առկա է ծայրահեղ աղքատ խավի կարգավիճակը, իսկ ավելի քան 1 միլիոն մարդ լքել է երկիրը, շարունակում է աճել արտագաղթողների թիվը:
-Հանրապետությունում ճանաչում ունեցող Նորա Հակոբյանն ունի դարձյալ մեծ ճանաչում ունեցող ամուսին: Ձեր ամուսնական կյանքը յուրահատկություններ ունի՞:
-Կարծում եմ` յուրաքանչյուր ամուսնական զույգ ունի յուրահատկություններ: Շատ կարևորում եմ Էդվարդի տաղանդը, նրա մշակութային գործունեությունը: Կոմիտասի անվան լարային քառյակն իմ նախընտրած կոլեկտիվն է եղել նախքան Էդվարդի հետ հանդիպելը և շարունակում է այդպիսին մնալ: Մի առիթով եղբորս դստերն ասացի, որ իմ ամուսինը բեմում անթերի է: Նա էլ շատ սրամիտ պատասխանեց. «Նորա հորաքույր, հիմա ի՞նչ անենք. այդ մարդը միշտ բեմո՞ւմ մնա»: Բեմը, երաժշտությունը, Էդվարդի կատարողական արվեստն ինձ օգնում են առտնին հոգսերից վեր պահելու մեր ընտանեկան հարաբերությունները:
-Նորա Հակոբյանի համար ինչի՞ց է սկսվում հայրենիքը:
-Մանկության հիշողություններից, մեր Դվին գյուղից, մեր առվակից, իմ տատիկից:
-Մարդու ազատ լինելու Ձեր բնորոշումը:
-Երբ հնարավորություն ունես անկեղծ և համակողմանի ներկայացնելու սեփական տեսակետներդ մարդկային արժեքների և քեզ շրջապատող աշխարհի մասին:
-Հայաստանում մարդու իրավունքների պաշտպանվածության մասին Ձեր տեսակետը:
-Ցավոք, Հայաստանում սահմանադրական իրավունքների ճնշող մեծամասնությունը հռչակված է, բայց որոշ դեպքերում չի կիրարկվում: Մարդը պաշտպանված չէ և արժանապատիվ ապրելու հնարավորություն չունի: Ամենացավալին աշխատանքային իրավունքի, սոցիալական պաշտպանվածության իրավունքի ոտնահարումն է: Հաճախ չեն գործում օրենքները, շատ ասպարեզներում առկա է վախի մթնոլորտ:
-Ձեր մենության պահի զբաղմունքը, մտածումը:
-Մենության պահերս անցկացնում եմ խոհանոցում: Սիրում եմ այնտեղ լինել: Ցավոք, շատ մտահոգ եմ, և մտածմունքներիս հիմնական մասը մեր երկրի մասին է, ստեղծված իրավիճակից ելք գտնելու մասին է: Շատ եմ սիրում խոհանոցային մենությունս համատեղել հանրային ռադիոյի հաղորդումների հետ:
-Ո՞ր ներշնչանքից է կինը թևեր առնում, և աշխարհը նրան, բակունցյան ձևակերպումով, «ճոճք է թվում, երանավետ բուրաստան»: Ո՞րն է Ձեր ոգևորության առիթը:
-Բնությունը, արվեստը, մարդկային ջերմ վերաբերմունքը, սիրված և ճիշտ գնահատված լինելը, ժամանակին բարի խոսք լսելը: Վերջերս մի հոդված կարդացի, որում մասնավորապես ասված էր, թե երկարակյաց են լինում այն ծնողները, որոնց սիրում ու խնամում են իրենց երեխաներն ու հարազատները: Ես հասկացա այն պարզ իրողությունը, որ կյանքիս 80-րդ տարվան հասել եմ ամուսնուս, որդուս, թոռներիս, եղբորս աղջիկների, մեր մեծ ընտանիքի սիրո և հոգածության շնորհիվ: Սիրված ու գնահատված լինելը շատ կարևոր է ինձ համար, ես կարող եմ ոգևորվել իրենց ամեն հեռախոսազանգից, ասած ամեն խոսքից: Երբեմն տղաս զանգ է տալիս և հարցնում, թե երբ կուզենամ, որ ինքը գա ինձ մոտ: Սիրում եմ պատրաստել նրա սիրած ուտելիքները, նստում, խոսում ենք: Հարազատներիս ամեն այցելություն ինձ համար ոգևորության առիթ է: Ամուսինս, որդիս, թոռներս, նաև եղբորս աղջիկները ինձ օգնում են լիարժեք ապրելու, ունենալու ոգևորության հաճելի պահեր: Սակայն մարդու կյանքը միայն մեղրահամ չէ և պետք էլ չէ, որ լինի այդպիսին: Կծուն, թթուն ևս կարևոր են: Եթե հանդիպել եմ ինչ-որ դժվար հաղթահարվող խոչընդոտների, ինքս ինձ հանգստացրել եմ իմ սիրած կարգախոսով. «Եթե դուք կարող եք առանց ինձ, ես էլ կարող եմ առանց ձեզ»:
-Ձեզ համար ինչպիսի՞ որդի և ինչպիսի՞ քաղաքացի է Արայիկը:
-Արայիկի բնութագրիչներն են բարությունը, ջերմությունը, անկեղծությունը, նվիրվածությունը ընտանիքին, ընկերներին, գործին: Լավ հայր է, աշխատասեր է, հայրենասեր է, շռայլ հոգու տեր: Լավ գործեր անելը, հարազատների, մտերիմների, աշխատանքային ընկերների հանդեպ հոգատար լինելը նրա երջանկությունն են: Կարծում եմ, որ մասամբ նաև դրանով են պայմանավորված նրա ղեկավարած Երևանի «Արարատ» կոնյակի գործարանի կոլեկտիվում տիրող աշխատանքային և մարդկային ջերմ փոխհարաբերությունները: Իր հոդվածներից մեկում Արայիկն ընդգծում է հետևյալ սկզբունքը. «Ղեկավարը միշտ պետք է իմանա, որ հաղթանակները կոլեկտիվինն են, թերությունները՝ իրենը»:
-Կախարդական փայտիկ ունենայիք, Հայաստանն ի՞նչ բարեփոխումներ կունենար:
-Իշխանության բոլոր ճյուղերի պաշտոնյաներին կանցկացնեի ստի դետեկտորի միջով՝ ձերբազատվելու համար գողերից, ավազակներից, տգետներից, տհասներից: Եթե դա արվի, մնացած խնդիրները կլուծվեն ինքնըստինքյան:
-Դուք մասնակցել եք միջազգային մի շարք խորհրդաժողովների: Կարևորեք, խնդրեմ, դրանցում Ձեր մասնակցությունը և հայ կանանց հիմնախնդիրների լուծման ընթացքի վրա դրանց ուղղակի և անուղղակի ազդեցությունը:
-Հասկանում եմ Ձեր հարցը ամբողջությամբ և ենթատեքստի խորությամբ: Միջազգային անցուդարձը, կանոնակարգումները ստեղծվել են Հայաստանի` ՄԱԿ-ի անդամ դառնալուց շատ ավելի վաղ: Մասնակցությունը դրանց կարևորում եմ երկու առումով. առաջինը՝ միջազգային փորձի ուսումնասիրման, և երկրորդը՝ աշխարհին մեր հիմնախնդիրները ներկայացնելու տեսակետից: Միջազգային խորհրդաժողովներում մենք փորձում ենք երկրի ներկա իրավիճակի մասին տեղեկություն տարածելով՝ նոր դոնորներ գտնել խոցելի խավերին օգնելու համար: Մեր ծրագրերը իրավակրթական ուղղվածություն ունեն, կարևոր է, որ կանայք կարողանան պաշտպանել իրենց իրավունքները, ուստի միջազգային փորձի ուսումնասիրումը, երբեմն էլ ներդրումը մեզ համար շատ կարևոր են:
-Ի՞նչն է այսօր Ձեր մտահոգության հիմնական պատճառը:
-Օրերս շատ զայրացա, երբ իմացա, որ Ադրբեջանի նախագահի կինը դիմել է հայ կանանց, որ մենք մեր խելքը գլուխներս հավաքենք ու կարողանանք կասեցնել այս պատերազմը: Ես հասկացա, թե մենք որքան թերի ենք աշխատում մեր դիրքորոշումները, մեր խաղաղասիրությունը միջազգային հարթակներում ներկայացնելու իմաստով: Մենք ինչո՞ւ աշխարհը չենք հեղեղում մեր տեսակետով, մեր նամակներով, ինչո՞ւ ենք մենք թույլ տալիս, որ նորից ստացվի այնպես, որ դահիճը դիտվում է որպես զոհ, իսկ զոհին փորձում են ներկայացնել որպես դահիճ: Մեզ համար դա շատ կարևոր է: Ես կարծում եմ, որ ով գրել գիտի, ով թարգմանել գիտի, ով ծանոթություն ունի, շրջապատ ունի՝ բոլորս պետք է բռունցք դառնանք, պետք է կարողանանք բոլոր լեզուներով աշխարհին ներկայացնել տիրող իրավիճակի ստույգ, իրական պատկերը: Այս գործում պետք է ներառվեն ոչ միայն պետական կառույցները, հասարակական կազմակերպությունները, մշակութային համույթները, այլև ամեն ոք պիտի կարողանա դառնալ քարոզիչ՝ մեր տեսակետը համայն աշխարհին ներկայացնելու համար: Եթե Ադրբեջանը Փոլադ Բյուլբյուլօղլուն փորձում է դարձնել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ղեկավար, և մենք ոչ մի կերպ դրան չենք արձագանքում, դա խոսում է մեր ծուլության, անկարողության, անտարբերության մասին: Հայկական մշակութային արժեքները ոչնչացնող ազգի ներկայացուցիչը, որի մշակույթի պատասխանատու եղած տարիներին իրականացվեց այդ վանդալիզմը, չի կարող դառնալ մշակութային արժեքների պահպանությամբ զբաղվող միջազգային կարևորագույն կազմակերպության ղեկավար: Մենք սա պետք է տարածենք ի լուր աշխարհի, պարզապես պարտավոր ենք դա անել: Ես կարծում եմ, որ արժե նույնիսկ կազմակերպել կանանց միտինգ՝ ընդդեմ այդ երևույթի: Մենք պետք է զգոն լինենք, մեր գերխնդիրը պիտի լինի միշտ իմանալ, որ մենք փոքրաթիվ ազգ ենք, մեզնից յուրաքանչյուրը պիտի շատ ակտիվ լինի, որ կարողանանք գոնե մասամբ փոխել կարծիքը մեր մասին և ավելի շահեկան վիճակում հայտնվել:

Զրուցեց Շուշանիկ ՍԱՀԱԿՅԱՆԸ

Մեկնաբանություններ