Կինոարվեստի վարպետ Երվանդ ՄԱՆԱՐՅԱՆԻ հետ վերջերս մի փոքրիկ զրույց ունեցա, և ահա թե ինչ ստացվեց: Ներկայացնում եմ առանց խմբագրումների:
-Դուք վաղուց ընդդիմության շարքերում եք: Ի՞նչ եք մտածում ընդդիմության մասին:
-Ըստ երևույթին, ամեն ինչ հարթ չի ընդդիմության մեջ, որովհետև, եթե հարթ լիներ, մենք վաղուց բռունցք կլինեինք: Նոր -նոր ենք սկսում հասկանալ, որ պետք է իրապես կողք-կողքի կանգնած լինենք:
-«Հարթ չէ» ասելով ի՞նչ նկատի ունեք:
-Մեր` հայերիս մեջ, ամեն մարդ, ամեն մեկս մեր աշխարհն ունենք: Մարդկային հարաբերությունները մեզ մոտ վատը չեն, մենք կարողանում ենք մարդկայնորեն շփվել իրար հետ, իրար հասկանում ենք, բայց ամեն մեկս հեռանկարում ունենք ինչ-որ մի բան` իմը պիտի լինի, ես պիտի անեմ, քո օգնության կարիքն էլ չեմ զգում, ես կգնամ ու կանեմ: Չի լինում էդպես: Զարմանալի ձևով նրանք, ովքեր մեր դեմ են կանգնած, կարողանում են միավորվել:
-Իսկ ընդդիմությունն ինչո՞ւ չի կարողանում միավորվել, ո՞րն է խնդիրը:
-Որովհետև բոլորը հայեր են: Ո՞նց կարող է հայը էդպես հանգիստ գնա ու… Ինչ-որ մեկին պիտի առաջ թողնես, չէ՞: Հո չե՞ն կարող բոլորը առաջին շարքում կանգնել: Ո՞վ առաջնորդի` ե՛ս: Վերջացավ: Էդտեղ ամեն ինչ փակվում է:
-Բա ինչո՞ւ իշխանությունը միավորված է, նրանք հայ չե՞ն:
-Իշխանության միավորված լինելը համամարդկային ճշմարտություններին է պատկանում: Ինչպես ասում են` եթե բոլոր կարգին մարդիկ կարողանային միավորվել այնպես, ինչպես միավորվում են սրիկաները… Սա մեծ ճշմարտություն է, որը ասվել է մեզանից շատուշատ առաջ: Եթե մենք կարողանայինք միավորվել էնպես, ինչպես սրիկաներն են միավորվում, կգնայինք առաջ, բայց, ցավոք, դա չենք կարողանում: Ես իմ ճշմարտությունն ունեմ, որը չեմ ցանկանում զիջել որևէ մեկին, խմբագրել չեմ ուզում` այ, է՛ս է մեր ցավը: Դու քո ճշմարտությունը ունես, ընդունում եմ, որ դու ազնիվ մարդ ես, լավ մարդ ես, բայց ունես քո ճշմարտությունը, և ես չեմ ուզում իմ ճշմարտությունը խմբագրել քեզ ավելի մոտ կանգնելու համար: Վերջացավ: Ես` ինձ համար, նա` իր համար:
-Այսինքն, ընդդիմության մեջ կան մարդիկ, ովքեր իրենց անձնական ամբիցիաներն ավելի վեր են դասում և դրա արդյունքում իրենք իրականում թուլանու՞մ են:
-Դա էդքան էլ պարզ չէ: Մեր ազգային կեցությունը այստեղ խնդիր ունի, շատ որոշակի խնդիր ունի:
-Ընդդիմադիր դաշտում ինչ-որ մի ուժի կառանձնացնեի՞ք:
-Ում ես համակրում եմ:
-Ո՞ւմ եք համակրում: Դուք ամեն տեղ եք: ՀԱԿ-ը հանրահավաք է անում` այնտեղ եք, ազատամարտիկների հանրահավաքներին ներկա եք, Նախախորհրդարանն է Ազատության հրապարակում, Երվանդ Մանարյանը նրանց է լսում…
-Ցավոք սրտի, դա նկատելի է մյուսների համար, այնինչ ընդդիմությունն ընհանրապես պիտի էդ վիճակում լինի: Ես` որպես ընդդիմադիր, գուցե համակրում եմ Մարտիրոսին, բայց եթե կան ուրիշ ընդդիմադիրներ, պետք է նրանց էլ հարգեմ, նրանց էլ լսեմ: Երբ նրանք ինձանից գործողություն կպահանջեն, երևի թե կմտածեմ` արժե՞ արդյոք էս գործողությունը կատարել և ինչքան կարելի է խորանալ էդ դաշտում: Սա ուրիշ հարց է, բայց հարգել հո՞ կարելի է: Դժբախտաբար, էդ էլ մեզ մոտ չի ստացվում:
-Ընդդիմադիրներից մեկը` Շանթ Հարությունյանը, ազատազրկված է, նրա հետ՝ ևս 14-ը: Շանթին և մյուսներին քաղբանտարկյալ համարո՞ւմ եք:
-Նրա իրական վիճակն է դա` քաղաքական հարցերով բանտարկված մարդ է, քաղբանտարկյալ է, էդտեղ համարել-չհամարելու խնդիր չկա:
-Փաստորեն, մենք անընդհատ քաղբանտարկյալ ունենք, էսպես ո՞նց կլինի, սա նորմա՞լ է:
-Էդպես է: Պարզից էլ պարզ է, որ պիտի ունենանք: Նայած հակառակորդը ի՞նչ աստիճանի է ցածր ինձանից, ըստ այդմ էլ կարող է գործել: Հիմա` ես քաղբանտարկյալ չեմ, բայց իշխանությունը կարող է այն աստիճան ցածրանալ, որ ինձ էլ դարձնի քաղբանտարկյալ: Կարող է, ի՞նչ կա որ: Դա շնորհի հարց չի, պարզապես ռեալ իրականություն է:
-Նկատի ունեք, որ իշխանությունը կարո՞ղ է իջնել այդքան:
-Ընդհանրապես, երբ իշխանությունը զգում է, որ պետք է ինչ-որ բան անի իր դիրքերում մնալու համար, վտանգ է զգում, իջնում է ցածրագույն աստիճանի: Ինչ իշխանություն էլ լինի: Միայն մեր իշխանությունը չի, այլ յուրաքանչյուր իշխանություն:
Հարցազրույցը` Կարինե ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ