Աշխարհաքաղաքական դինամիկայի բնույթն այնպիսին է, որ մարդկության պատմության ամբողջ ընթացքում այն եղել է անհավանականը հավանական դառնալու պրոցես, երբ երեկվա քաղաքակրթական հզորը իր տեղը զիջել է իր հզորացած հարևանին, իսկ սա էլ՝ իր հաջորդին և այսպես շարունակ։
Բնականաբար, միշտ էլ ընթացիկ հզորը չի ուզեցել զիջել իր դիրքերը նոր բարձրացող հզորությանը, բայց դա անխուսափելիորեն տեղի է ունեցել նորի ճնշման տակ։
Ընհանուր առմամբ, աշխարհաքաղաքական հզորությունն ինքը մարդկանց պասիոնարության և երկրի տեխնոլոգիական առաջընթացի հաջողված կոմբինացիան է։
Ներկայում, Արևմուտքի անխուսափելի նահանջի հիմնական պատճառը մարդկանց պասիոնարության անկումն է երկարատև բարեկեցիկ կյանքի պատճառով, երբ հաճույքներով լի կյանքով ապրող մեկի մտքով անգամ չի անցնում, որ ինքը, իր կարծիքով, ինչ-որ անիմաստ նպատակ հետապնդելով, կարող է գնալ ու զոհվել։
Քանի որ Արևմուտքն ու Արևելքը զինվածության և տեխնոլոգիական առումներով գտնվում են մոտավորապես նույն մակարդակի վրա, ապա պասիոնարության հանգամանքը առաջիկա գոյապայքարում կդառնա վճռորոշ։
Պավել Բարսեղյան