ՄԵՐ ԱՄԵՆԱՎԱՏ ՕԼԻՄՊԻԱԴԱՆ

Ռուսաստանի Խանտի Մանսիյսկ քաղաքում կազմակերպված շախմատի համաշխարհային օլիմպիադան պատմություն է դարձել, սակայն այդ ստուգատեսի մասին դեռ երկար կխոսվի, գնահատականներ կտրվեն Հայաստանի ներկայացուցիչների մրցելույթներին: Օլիմպիադայի գլխավոր մրցավարի տեղակալ, միջազգային մրցավար ԱՇՈՏ ՎԱՐԴԱՊԵՏՅԱՆԸ սիրով համաձայնեց այս առնչությամբ իր դիտարկումները ներկայացնել «Իրատես de facto»-ին։
-Օլիմպիադայում ի՞նչ պարտականություն էր դրված Ձեր ուսերին:
-Փաստորեն, կատարում էի տղամարդկանց հավաքականների բաց մրցաշարի գլխավոր մրցավարի պարտականությունը: Մրցաշարը կոչվում է բաց, քանի որ թիմերի կազմերում տղամարդկանց կողքին թույլատրվում է հանդես գալ նաև գեղեցիկ սեռի ներկայացուցիչներին:
-Մեր երկրի պատվիրակների մրցելույթների մասին ի՞նչ կասեք:
-Նախ, նշենք, որ Հայաստանի ներկայացուցիչներն իջևանել էին «Յուգորսկայա դոլինա» հյուրանոցում, որտեղ մնում էին նաև ՖԻԴԵ-ի համաժողովի պատգամավորները, Ռուսաստանի առաջին և երկրորդ, Վրաստանի, Ադրբեջանի, ԱՄՆ-ի հավաքականները: Այնպես որ, կազմակերպիչներն առանձնահատուկ պայմաններ էին ստեղծել մեր երկրի պատվիրակների համար, քանի որ ընտրվել էր Խանտի Մանսիյսկի լավագույն հյուրանոցը: Մյուս մասնակիցներին հյուրընկալել էր «Օլիմպիական» հյուրանոցը: Ինչ վերաբերում է Հայաստանի տղամարդկանց և կանանց հավաքականների մրցելույթներին, ապա դրանցում բացակայում էր կայունությունը: Մերոնք հանդես եկան փոփոխակի հաջողություններով, ինչն էլ իր հետքը թողեց ընդհանուր արդյունքի վրա: Գերազանց դրսևորեց իրեն Լևոն Արոնյանը, որն առաջին խաղատախտակի վրա ցույց տվեց երկրորդ արդյունքը: Նա 10 հնարավորից վաստակեց 7,5 միավոր: Արոնյանն իր անհատական վարկանիշը բարձրացրեց և ներկայումս միջազգային դասակարգման աղյուսակում 3-րդն է: Ի դեպ, այդ աղյուսակը երկար ժամանակ գլխավորող նորվեգացի Մագնուս Կառլսենն օլիմպիադայում երեք պարտություն կրեց, ընդ որում, զիջեց թույլ շախմատիստներին: Իսկ Հայաստանի տղամարդկանց ընտրանու կազմում ակնհայտ էր, որ Վլադիմիր Հակոբյանը և Գաբրիել Սարգսյանը լավագույն մարզավիճակում չեն: Բոլորին է հայտնի, որ նախորդ երկու օլիմպիադաներում Հայաստանի հավաքականը կարողացել է հաղթել հենց այս երկու շախմատիստների արդյունավետ խաղի շնորհիվ: Հայաստանի հավաքականի համար հատկապես կարևոր է Գաբրիել Սարգսյանի մրցելույթը: Այս անգամ ինչ-ինչ պատճառներով երկուսի խաղն էլ չստացվեց: Ի դեպ, Վլադիմիր Հակոբյանն օլիմպիադայի որոշ պարտիաներում այնպիսի համառություն ցուցաբերեց, որ զարմանալ կարելի էր: Նա, չլինելով լավ մարզավիճակում, կարողացավ մի քանի պարտիաներում խուսափել պարտությունից, երբ թվում էր, թե միայն հանձնվելն է ելքը: Նրան օգնեցին շախմատային իր տաղանդը, նաև պայքարելու տենչը: Այդ ամենը հանգեցրեց այն բանին, որ Հայաստանի հավաքականը մինչև օլիմպիադայի վերջին օրը հավակնում էր մրցանակային տեղի:
-Ի դեպ, օլիմպիադայում քանիցս մեր երկրի հավաքականի սպիտակ խաղաքարերով հանդես եկող շախմատիստներն արագ խաղաղ դաշն էին կնքում, մինչդեռ սև ֆիգուրներով խաղացող նրանց թիմակիցները ստիպված էին պայքարել, որպեսզի հավաքականը չպարտվի: Դա փոքր- ինչ տարօրինակ չէ՞ր:
-Սպիտակներով խաղացող շախմատիստները պարտիայի ընթացքում ձգտում են որոշակի դիրքեր, առավելություն ստանալ, և եթե սկզբնախաղից հետո դա նրանց չի հաջողվում, նախընտրում են բախտախնդիր քայլերի չդիմել: Ինքս էլ նկատել եմ, որ օլիմպիադայում Հայաստանի հավաքականի մրցամարտերում եղել են դեպքեր, երբ սպիտակներով հանդես եկող մեր շախմատիստներն արագ ոչ-ոքի են խաղացել, մինչդեռ սև ֆիգուրներով խաղացող նրանց թիմակիցներն ստիպված են եղել պայքարել դժվարին վիճակներում: Սակայն այդ ամենը տեղավորվում է շախմատային տրամաբանության մեջ, և արտասովոր ոչ մի բան չպետք է փնտրել: Նույն բանը կարելի է ասել վերջին տուրում Ֆրանսիայի ներկայացուցիչների հետ անցկացրած մրցամարտի մասին: Թվում էր, թե Հայաստանի հավաքականը հեշտորեն կհաղթի մրցակցին, ընդ որում, եթե մեր ընտրանին առավելության հասներ 3:1 հաշվով, ապա թիմը կբաժաներ 3-րդ տեղը, իսկ լրացուցիչ ցուցանիշներով մեդալակիր կդառնար: Ի դեպ, դրա հավանականությունը մեծ էր, առավել ևս, երբ առաջին խաղատախտակի առջև հանդես եկող Արոնյանը հաղթեց Ֆրանսիայի ուժեղագույն շախմատիստին` Վաշիե-Լագրավին, մինչդեռ Հակոբյանը, համարձակ քայլի դիմելով, ի վերջո պարտվեց Ֆրեսինեին, և մրցամարտն էլ ավարտվեց Հայաստանի ներկայացուցիչների համար անցանկալի` 2:2 հաշվով:
-Հայաստանի այս տարվա ուժեղագույն շախմատիստ Ավետիք Գրիգորյանն օլիմպիադայում միայն մեկ անգամ նստեց խաղասեղանի առջև, այն էլ այն դեպքում, երբ մեր ընտրանին խաղում էր Կոստա Ռիկայի թույլ թիմի հետ: Ի՞նչն էր պատճառը:
-Մասնագիտորեն հստակ պատասխանել չեմ կարող, քանի որ, ի վերջո, հավաքականի կազմը որոշում է թիմի գլխավոր մարզիչը: Այնպես որ, դա Արշակ Պետրոսյանի հայեցողությամբ է կատարվել: Իսկ Ավետիք Գրիգորյանը հունվարին փայլուն էր հանդես եկել Հայաստանի առաջնությունում, որն էլ նրան իրավունք էր վերապահել ընդգրկվելու մեր երկրի հավաքականի կազմում: Ընդ որում, դրանից հետո նա լրջորեն էր նախապատրաստվել օլիմպիադային, միջագային մրցաշարերի էր մասնակցել: Ավետիքը ցանկություն ուներ լիարժեք ներգրավվելու թիմում և նպաստելու այն բանին, որ Հայաստանի հավաքականը հաջողության հասնի, և իր խաղացած միակ պարտիայում հաղթեց Ռուիս Բլաիսին: Ճիշտ է, հակառակորդը շատ ուժեղ չէր, սակայն մեր շախմատիստը վստահորեն խաղաց: Դրանից հետո Գրիգորյանը խաղալու հնարավորություն այլևս չստացավ: Թերևս, պատճառն այն էր, որ Հայաստանի հավաքականի գլխավոր մարզչին ճնշել էր այն փաստը, որ վերջին երկու օլիմպիադաներում հաղթած շախմատիստներ ունի թիմում, և առաջին հերթին պետք էր ապավինել նրանց ուժերին: Կարծում եմ, երբ պարզվեց, որ Հակոբյանն ու Սարգսյանն իրենց խաղը չեն վերագտնում, հարմար պահին անհրաժեշտ էր Ավետիքին խաղալու հնարավորություն տալ: Եվ չէր բացառվում, որ մեր թիմի արդյունքն այլ լիներ:
-Հայաստանի տղամարդկանց հավաքականի զբաղեցրած 7-րդ տեղը կարելի՞ է նորմալ համարել:
-Վերջին 5 օլիմպիադաներում Հայաստանի հավաքականն ամենացածր արդյունքը ցույց տվեց, քանի որ երկու անգամ չեմպիոն դառնալուց առաջ մերոնք երկու անգամ էլ բրոնզե մեդալներ էին նվաճել, այսինքն` մրցանակակիրների թվում էին եղել: Որպես թվաբանական արդյունք, մերոնք մրցանակային տեղերից բավականին ցածր դիրքում են հայտնվել, բայց Հայաստանի հավաքականը ևս մեկ անգամ ապացուցեց, որ հզոր թիմ է: Բանն այն է, որ երբ վիճակահանությունից հետո պարզվում էր, թե որ թիմն է մրցելու մեր երկրի ներկայացուցիչների հետ, բոլորն էլ խոստովանում էին, որ ամենահզոր հակառակորդի հետ են խաղալու: Ընդ որում, մրցակիցները ներդնում էին բոլոր ուժերը, որ Հայաստանի հավաքականի հետ հնարավորինս լավ խաղան: Այդ է պատճառը, որ կատարվածը միայն մասնակի անհաջողություն պետք է համարել: Ես կարծում եմ, որ Հայաստանի հավաքականն առաջիկա փորձություններից կրկին պատվով դուրս կգա:
-Հայաստանի շախմատիստուհիների հավաքականը և՞ս չարդարացրեց սպասելիքները:
-Թիմի կազմում փայլուն հանդես եկավ միայն առաջատարը` Էլինա Դանիելյանը, ընդ որում, եթե նա Սլովակիայի հավաքականի հետ մրցամարտում Ռեպկովայի հետ պարտիայում նպաստավոր դիրքում չսխալվեր և չպարտվեր, ապա հնարավորություն ուներ օլիմպիադայում շախմատիստուհիների մեջ լավագույն արդյունքը ցույց տվողների թվում հայտնվելու: Կարծում եմ` Հայաստանի կանանց հավաքականն այս անգամ ավելի լավ էր պատրաստված, քան երկու տարի առաջ, սակայն բավարարվեց 11-րդ տեղով: Բանն այն է, որ պահեստային շախմատիստուհու հիմնախնդիր ունենք: Մեր հավաքականի պահեստային շախմատիստուհին` Անահիտ Խառատյանը, իր խաղամակարդակով ակնհայտորեն հետ է մնում թիմակիցներից: Ի դեպ, նա էլ մեկ պարտիա խաղաց և հաղթեց, սակայն հավաքականի գլխավոր մարզիչ Աշոտ Անաստասյանը պարզապես չէր կարող անվստահ հանդես եկող Լիլիթ Մկրտչյանին և Լիլիթ Գալոյանին փոխարինող գտնել: Այդուհանդերձ, Հայաստանի կանանց ընտրանին ևս հավակնում էր լավ տեղ զբաղեցնելու, սակայն բախտն ուղեկից չեղավ, վրիպումները խանգարեցին: Այդուհանդերձ, մեր մարզուհիների արդյունքը կարելի է նորմալ համարել:
-Ի՞նչ կասեք մյուս երկրների պատվիրակությունների կազմերում Խանտի Մանսիյսկ ժամանած մեր հայրենակիցների մասին:
-Ինչպես տեղյակ եք, Յուրի Դոխոյանի գլխավորությամբ Ռուսաստանի կանանց առաջին հավաքականը դարձավ չեմպիոն: ԱՄՆ-ի կանանց հավաքականի կազմում էր Տաթև Աբրահամյանը: Շնորհաշատ այդ շախմատիստուհուն ներկայումս, թերևս, խանգարում է աստեղային հիվանդությունը: Համոզված եմ, որ եթե նա փոքր-ինչ փոխի իր այդ կեցվածքը, մեծ հաջողությունների կհասնի: Կայուն խաղ ցուցադրեց Սլովակիայի ներկայացուցիչ Սերգեյ Մովսիսյանը:
-Հնարավո՞ր է, որ նա տեղափոխվի և ուժեղացնի Հայաստանի հավաքականը:
-Խնդիրը բարդ է, սակայն դա չպետք է բացառել: Այդուհանդերձ, Հայաստանի հավաքականը կարիք ունի այնպիսի խաղացողի, որը կարող է Արոնյանի նման բարձր արդյունքներ ցույց տալ:
Զրույցը` Գագիկ ԲԵԳԼԱՐՅԱՆԻ

Մեկնաբանություններ